2022 yılına başladık. Doğrusu kendimi çok yaşlı hissediyorum. Ortaokulda TÜBİTAK’ın yayınladığı Bilim ve Teknik dergisini okumaya bayılırdım. 2000’li yıllarda gökyüzünü uçan otomobillerin kaplayacağını falan yazmışlardı bir sayısında. 🙂 Eh 2000 yılında üniversiteden mezun olduğumda ortalıkta uçan otomobil falan yoktu. Aradan 22 yıl daha geçti ve gökyüzünde hala uçan otomobil göremiyorum. Ekonomik kriz açısından ise Türkiye toprakları maşallah çok bereketli. 2000’de de kriz vardı. Şimdi de var. Bu açıdan bakıldığında herşey eski tas eski hamam ifadesi daha uygun gibi. Takdir sizin.
Neyse, önceki yazılarımda yurtdışına odaklanacağımı çeşitli defalar yazmıştım. Bugün de ABD piyasalarını yatırımcı gözüyle şöyle bir gözden geçirdim. Daha doğrusu 2022 yılında ufukta ne tür sıkıntılar beni bekliyor sorusuna cevap aradım. Bulduğum yanıt yabancı değil: enflasyon.
ABD’de enflasyon görünümü
Aslında enflasyonun yatırımcı açısından bu yılın en büyük başağrısı olacağını 2 ay önce yazmıştım. Nitekim Kasım ayı sonunda geriye dönük bir yıllık enflasyon oranı %6,8 olarak gerçekleşti. Aralık ayı sonunda belki de %7’yi geçecek. Aşağıdaki grafikten gidişatı görüyorsunuz. Enflasyonun nedenleri arasında Covid-19 pandemisi sonrasında izlenen genişlemeci para ve maliye politikaları ile tedarik zincirindeki sorunları sayabiliriz.
Kaynak: FRED
Sorunun büyüklüğünü anlamak açısından enflasyona biraz daha uzun dönemli bakalım. Aşağıdaki grafikte 1948 yılından bu yana aylık frekansta geriye dönük bir yıllık enflasyon oranını görüyorsunuz. Gri sütunlar ABD ekonomisinin resesyonda olduğu zaman dilimlerini gösteriyor. Grafiğe dikkatli bakarsanız enflasyondaki hızlı inişlerin resesyonların ardından olduğunu görebilirsiniz. İkinci olarak %7’ye yaklaşan enflasyon oranının 1980’lerden beri pek görülmediğini de söyleyebiliriz. Aslına bakılırsa 1980’lerin başından bu yana enflasyonda azalan bir trend söz konusuydu. Enflasyonda azalmaya bağlı olarak piyasa faizleri de trend olarak düşüyordu. Pandemi ile birlikte bu 40 yıllık trend bozulmuş olabilir mi? Eğer böyleyse 2022 yılında geçtiğimiz 40 yıldan çok farklı bir oyun sahası bizi bekliyor…
Kaynak: FRED
FED ne düşünüyor?
ABD Merkez Bankası’nın yükselen enflasyon karşısında nasıl hareket edeceğini Açık Piyasa Kurulu’nun (Federal Open Market Committee) toplantı tutanaklarından öğrenebiliriz. Buna göre kurul üyelerinin 2021 yılı medyan enflasyon beklentisi %4,2’den %5,3’e yükseldiği görülüyor. 2022 yılı için ise %2,6’lık bir enflasyon oranı tahmin ediyorlar. Uzun dönemde enflasyonun %2’ye yakınsamasını beklediklerini de not edelim. Tabi yukarıda belirttiğim gibi gerçekleşme beklentilerin oldukça yukarısında… Aslında bu durum şaşırtıcı değil. Hep söylediğim gibi geleceği bilmenin bilimsel bir yolu yoktur. Yapılan tahminler sadece geçmiş dinamiği ileriye yansıtıyor. Ancak dinamik değiştiyse yapılan tahminler çöpe gider. Nitekim, kurul geçtiğimiz on yıl boyunca enflasyonu %2’ye çıkarmayı başaramamıştı. Dolayısıyla, kurul üyelerinin pandeminin enflasyonu bu kadar yükseltebileceğini öngöremedikleri çok açık. Enflasyon yükseldikçe kendi tahminlerini yükseltecekler.
Kaynak: Federal Rezerve
FED yükselen enflasyona karşı ne tepki verecek?
Cevap basit: para arzını azaltıp, politika faizini artıracaklar. Aşağıdaki grafikte FED’in bilançosundaki toplam varlıkların zaman içindeki değişimini görüyorsunuz. Pandemi sonucu ekonomi resesyona girdiğinde FED parasal genişlemeye gitti. Toplam varlıklar yaklaşık 4 trilyon dolardan 8,8 trilyon dolara çıktı. Özel sektörün tahvillerini satın alıp, karşılığında para verdiler. Anlayacağınız para bastılar. Şimdi bu politikayı tersine çevirecekler.
Kaynak: FRED
Benzer şekilde FED, politika faizini de hızla sıfıra doğru düşürmüştü. Aşağıdaki grafikten görebilirsiniz. Şimdi FED, politika faizini de yükselen enflasyona tepki olarak yükseltecek. Ne kadar yükselteceğini yine Açık Piyasa Kurulu’nun toplantı tutanaklarından görebiliyoruz.
Kaynak: FRED
Aşağıdaki tablonun en alt satırına bakarsanız kurul üyelerinin medyan politika faizi beklentisinin 2022 yılı için %0,9; 2023 yılı için %1,6 ve 2024 yılı için %2,1 olduğunu görebilirsiniz. Tabi enflasyon yükselmeye devam ederse verilen tepkinin şiddeti de yükselecek. Yani politika faizi daha yüksek ve daha hızlı bir şekilde artırılacak. Aynı şeyi para arzının daraltılması için de söyleyebiliriz.
Kaynak: Federal Rezerve
Politika faizinin artması nelere yol açabilir?
Genişlemeci para politikasından daraltıcı para politikasına geçilmesinin amacı ekonominin büyüme hızını azaltmaktır. Toplam talebi kısarak enflasyonu düşürmeyi amaçlarsınız. Eğer enflasyondaki artış beklentinin çok ötesindeyse merkez bankası tarafından verilen tepki de daha şiddetli olur. Diğer bir ifadeyle, ekonomiyi resesyona sokmadan enflasyonu indirmek genellikle mümkün olmaz. Finansal piyasalar açısından olaya bakarsak olası bir resesyon ve beklenmeyen yüksek faiz artışı fiyatlarda ‘düzeltme’ veya ‘ayı piyasası’ anlamına gelir.
Resesyon ihtimali ne kadar?
ABD ekonomisinin resesyona girip girmeyeceğini tahmin eden en iyi gösterge verim eğrisinin ters dönmesidir. Bu gösterge, ABD ekonomisindeki geçmiş 7 resesyonu önceden öngörebildi. Tabi bazen yanlış alarm verdiğini de not edelim. 🙂 Ayrıntı için şuraya bakabilirsiniz. Verim eğrisi (yield curve), ABD Hazinesi’nin çıkardığı kısa, orta ve uzun dönem tahvillerin faizlerini gösteren bir eğridir. Nasıl bir şeye benzediğini aşağıdaki grafikten görebilirsiniz. Grafiğe göre 3 ay vadeli hazine bonosunun faizi %0,05 iken 30 yıl vadeli hazine tahvilinin faizi %1,78’dir. Peki bu eğrinin ters dönmesi ne anlama geliyor? Kısa dönem bono ve tahvillerin faizlerinin uzun dönem tahvil faizlerinin üzerine çıktığında eğri ters dönmüş oluyor. Daha doğrusu yataylaşıyor.
Kaynak: Statista
Pratikte, verim eğrisi ile resesyon olup olmayacağı tahmin edilirken 10 yıllık hazine tahvilinin faizi ile 3 aylık hazine bonosunun faizi farkının negatif olup olmadığına bakılıyor. Aşağıdaki grafikte gri bölge pandeminin yol açtığı resesyonu gösteriyor. Öncesinde bu farkın giderek azaldığını ve negatif seviyeye düştüğünü görebilirsiniz. Halihazırda ise %1,58’lik bir pozitif getiri farkı olduğunu grafikten görüyoruz.
Kaynak: FRED
Tahvil kıralı olarak bilinen Jeffrey Gundlach bu göstergeye ve FED’in politika faizindeki artış beklentilerine bakarak 2023 yılında bir resesyonu hayli olası görüyor. Hatta ona göre 2022’nin son aylarında bile bir resesyon olasılığı sıfır değil. Ayrıntı için şuraya bakabilirsiniz. Neyseki New York FED, bu göstergeyi kullanarak oluşturduğu model ile önümüzdeki 12 ay içerisinde resesyon olma ihtimalini tahmin edip yayınlıyor. Modelin tahmin ettiği olasılık değerlerini aşağıdaki grafikte görebilirsiniz. Buna göre 2022 yılı Ekim ayı itibarıyla bir resesyon ihtimali %6,83.
Kaynak: Federal Rezerve Bank of New York
Sonuç olarak
Önümüzdeki birkaç yılın gündemini yüksek enflasyon oluşturacak gibi duruyor. Enflasyon yükselmeye devam edecek mi etmeyecek mi? FED bu yükselen enflasyona karşı hızla ve şiddetle harekete geçecek mi? Geçerse S&P 500’de ki düşüşün şiddeti ne kadar olacak? ABD uzun vadeli hazine tahvilleri de düşecek mi? Yoksa geçmişte olduğu gibi ters yönde mi hareket edecek? Peki ya FED yüksek enflasyona karşı harekete geçmekte tereddüt ederse? Bu durumda nasıl hareket etmeli? Altın mı almalı? Bu ve benzeri sorular yatırımcının önünde duruyor. Siz ne düşünüyorsunuz? Varsa bu sorulara bir cevabınız alttaki yorumlarda paylaşın lütfen.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere sağlıcakla kalın.
Copyright secured by Digiprove © 2022 Pintidegiltutumluyum
Yazınız ve emeğiniz için teşekkürler. Sabah kahvesi ile birlikte bir seferde okudum.
KY olarak ETF’ler üzerinden yurtdışına yatırım yapıyorum ve enflasyon için kenarda dolar biriktirip bunu zamanı geldiğinde (düşüş ya da tahvil fazilerinin yükselmesi) kullanmak ve yüksek enflasyonu ürün/hizmetlerine yansıtabilen firmaların içinde olduğu ETFleri almaktan başka aklıma bir fikir gelmiyor.
Bununla birlikte burada benim gibi yurtdışından dolar temettüsü alıp türkiyede harcayacaklar için de bir avantaj olabileceğini düşünüyorum. Yurt dışında 1 doların alım değeri düşecekken, türkiyede ise alım gücü artacak. Bu sebeple daha kolay dolar temettüsü alıp hayat standardımı yükseltebilirim diye düşünüyorum.
Portföy
QYLD – SDEM – ALTY – DİV – İDİV – USAİ – HYUP – SPFF – SPHD – VEA – VYM – VYMI
İlginiz ve beğeniniz için çok teşekkür ediyorum Deniz Hanım. 2021 yılı sürprizlerle geçti. Umalım 2022 küçük yatırımcıya iyi gelir. Selamlar.
Merhabalar,
Yazilarinizi zevkle okuyorum. Bu kadar detayli ve bilgili yazi yazabilecek kisi sayisi oldukca azdir devlet kurumlarinda. Ne Merkez Bankasinda ne de Ekonomi Bakanliginda durumu anlayabilecek kimse kalmadi. Universitelerdeki gercekten uzman denilebilecek akademisyen sayisi da azaliyor maalesef.
Neyse ozet geceyim. Bugun ilk IDTP (iShares USD TIPS UCITS ETF) alimimi yaptim. Normalde bono tahvil vs yatirimi yapmazdim zaten getirisi cok dusuk diye. Bu TIPS biraz farkli. ABD enflasyonuna endeksli. ABD Enflasyonu arttikca sahibine getirisi de artiyor. Bizdeki gecis garantili kopruler gibi 🙂 Bence bir goz atabilirsiniz.
Merhaba Osman Bey;
Bloğu beğenmeniz beni mutlu etti. Olumlu geri dönüşler motive edici oluyor. Ayrıca, yeni yatırımınız hayırlı olsun diyorum. IDTP’yi müsait bir zamanımda inceleyeceğim. TIPs’ler enflasyon kalıcı olacak gibi olursa güzel bir alternatif olabilir. Selamlar.
Pandemi ile resmen herkes her şeyi unuttu. Aslında piyasalardaki hiçkimse daha henüz pandemi diye bir şey duymamışken dahi verim eğrisi tersine dönmüştü zaten, resesyon beklentisi vardı, FED’in başı beladaydı, altın pandemi ile birden yükselişe geçmedi zaten o dönemde sürekli artıyordu, yazıda bunlara niye değinmediğinizi anlayamadım. Pandemi fırsat ve bahane oldu, o dönem köşeye sıkışan FED’i kurtardı adeta. Şimdi faiz arttırma vs. laflarının 1-2 yıl içinde blöf olduğu (2019 başındaki gibi) ortaya çıkınca da yine köşeye sıkışacak FED, bakalım bu sefer ne fırsat çıkacak karşılarına, göreceğiz.
Katkınız için teşekkürler Mustafa Bey. Bakalım FED yapması gerekeni yapabilecek mi? Selamlar.
Merhaba, büyük resme odaklanan bu değerli yazınız için teşekkür ederim, çok faydalı oldu. ABD’ de mevcut ekonomik görünüme bağlı olarak izlenmesi olası para ve maliye politikaları ile bunların küresel piyasalar üzerindeki olası etkilerine dair yorum ve analizleri uzun zamandır takip ediyorum.
Benim okumalarıma göre, Fed’in atacağı sıkılaşma adımlarının agresif olması beklenmiyor. Hem yüksek seviyedeki kamu açıklarının finansmanı hem de varlık piyasalarında, kendi elleriyle yarattıkları balonun sönmesi durumunda yaşanacak kaostan imtina ediyorlar. İlginç bir not olarak; bu sabah zerohedge’de küresel “0 karbon” hedefi ve green capex için dünyanın önümüzdeki 30 yıl boyunca yılda 6 trio Usd harcama yapması gerektiği ve çoğu MB’ler tarafından finanse edilen bu harcamalar nedeniyle faiz artışına gidilemeyeceği şeklinde bir yorum vardı.
Benim beklentim ise, Fed’in aylardır sürdürdüğü iletişime paralel olarak sıkılaşma adımlarının geleceği ama bunun , belki de bir süredir çaktırmadan fiyatlandığı üzere, stock markette bir crash değil sadece düzeltme boyutunda etki yaratması, 2022 de varlık sınıflarında mutlaka bir shift olacağı, verim eğrisinin yeniden dikleşeceği ama ,bu defa, aynı zamanda paranın değerli metallere de park edebileceği, emtia fiyatlarının ise 2011 zirvesine göre hala gidecek yeri olduğu yönünde. Gelişmeler, veri ve analizler ışığında bunların olabileceğini bekliyorum ama yaşayıp göreceğiz tabi.☺️
Belki takiptesinizdir bilmiyorum ama, ABD piyasaları hk. takip ettiğim kaynaklardan biri Jay Taylor media ve özellikle Micheal Oliver ve Alasdair Macleod ropörtajlarını faydalı buluyorum. Bu grup katılımcıları genelde “ gold bugs” diye tabir ettikleri altın funları😀 ama bahsettiğim kişiler stock ve T-Bond piyasaları için de önemli insight veriyorlar. İsbetli piyasa yorumcuları olarak biliniyorlar. İlginizi çekebilir. Selamlar,
Değerli katkılarınız için teşekkür ederim Hikmet Bey. Bana göre FED’in yapması gereken belli ama yaparlar mı yapmazlar mı veya zamanında yaparlar mı orası ayrı bir konu. Geleceği bilmek mümkün değil tabi. Gelişmeleri birlikte izleyeceğiz. Önerdiğiniz kaynakları müsait zamanımda gözden geçireceğim. Benim ve okuyucularımla paylaştığınız için teşekkür ederim. Selamlar.
Abd enflasyonu para basmanın sonucunda artmaya devam edecek. Fakat ben fed in faiz arttırma ihtimalini çok düşük buluyorum. Enflasyon 7 iken 2 faiz verse ne olur yine reel olarak eksi faiz demek. Benim 2022 yılı yatırım stratejim kıymetli maden, yarı iletken, elektrikli araçlar ve teknoloji firmaları ağırlıklı hisse senetlerine yatırım yapmayı düşünüyorum. Uzun zamandır düzeltme olacak diye ibkr ye para yollamıyorum. Şöyle bir çöküş olsada aşağıdan beleşe hisse toplasam hazır türk lirası değerlenmişken 🙂
Merhaba Murat Bey;
ABD’de enflasyonun kontrol dışı bir şekilde yükselmesinin çok ciddi siyasi sonuçları olur diye düşünüyorum. Ama dediğiniz gibi olursa enflasyona dayanıklı alternatiflere bir yöneliş olur tabi. Bol kazançlar. 🙂