Senaryo Analizi: Ya Türk Lirası Değerlenirse?

“Yıl 2023. Aylardan Eylül. Seçimler gerçekleşti. Sandıktan orta ve uzun vadede ülke demokrasisi için hayırlı, piyasa dostu ve bilimsel ekonomi politikalarını uygulanmasını sağlayacak bir sonuç çıktı. İçte toplumsal barışı artırıcı, dışta diğer ülkeler ile Türkiye’nin gerçek ekonomik çıkarları doğrultusunda iyi ilişkiler tesis etme politikaları yürürlüğe kondu. Ekonomi bürokrasisi yönetimine deneyimli, nitelikli ve kredibilitesi olan kişiler atandı. Gerçekçi ve tutarlı bir ekonomi programı oluşturularak para ve maliye politikaları kısa ve orta vadede koordineli bir şekilde enflasyonu kontrol altına alma amacıyla kullanılmaya başlandı. Bu kapsamda, Dünya Bankası ve IMF gibi uluslararası kurumlardan sözel ve mali destek sağlandı. Uluslararası ekonomi basınında ‘Yeni’ Türkiye’nin hikayesi yer almaya başladı. Ülke risk primi azalırken Türk Lirası Dolar ve Avro gibi paralara karşı sürekli değer kazanmaya başladı.”

Senaryo analizi yapmaya karar verdim bu hafta. Yukarıdaki senaryo ise tamamen hayal ürünü tabi. 🙂 Kafamda cevap aradığım asıl soru ise böyle bir senaryo kapsamında karınızı maksimize etmek için portföyünüzü nasıl ayarlarsınız?

Bu senaryo gerçekleşebilir mi?

Dolar 9 TL’yi geçmişken, sosyal medayada moral bozucu haberler yayılırken bu senaryo da nereden çıktı dediğinizi duyar gibiyim. Sorunun cevabını ise peşinen söyleyeyim: bilmiyorum. Geleceği kimse bilemez. Muhtemelen bu senaryoyu fazla gerçek dışı veya iyimser bulabilirsiniz. Farklı senaryolar ortaya koyup, hepsine bir olasılık atayın dersem muhtemelen bu senaryoya fazla şans da tanımazsınız. Yine de gerçek hayat, en çılgın hayallerden bile daha ilginç olabilir. Bakın Covid-19 salgınına ve son bir kaç yıldır yaşadıklarımıza. 3-4 yıl önce bu olacakları bir senaryo kapsamında kaleme alsaydım ne kadar olası görürdünüz? Diğer taraftan ben finansal bağımsızlık yolculuğumda zaten en kötü duruma göre hazırlandım. Sağolsun siyasi irade de yaptığı tercihlerle endişelerimi hep haklı çıkardı. Ama hiç bir şey sonsuza kadar sürmez. Tam yukarıda anlattığım gibi olmasada Türk Lirası’nın değeri tarihi düşük noktalardan uzun dönem trendine yakın bir yere getirecek bir süreç yaşanabilir. Senaryo gerçekleşirse şayet ne yapacağımı önceden bilmek istiyorum sadece. 🙂

Türk Lirası ne kadar değerlenebilir?

Türk Lirası’nın değerlenme potansiyelini anlayabilmek için reel efektif döviz kuruna bakabiliriz. Bu göstergenin normal kurdan farkı Türkiye’nin ticari partnerlerinin kurlarını ağırlıkları nispetinde dikkate alarak TL’nin değerini ortaya koymasıdır. Merkez Bankası’nın Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) ile yayımladığı verileri baz alarak 2003 yılından günümüze TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun grafiğini hazırladım. Aşağıdaki grafikte gördüğünüz üzere yeşil çizgi ortalamayı, kesikli çizgiler ise standart sapmaları gösteriyor. Ortalama değer 100’e yakın. Yeşil çizginin üzeri TL’nin Türkiye’nin ticari partnerlerinin paralarına göre değerli olduğu bölgeyi, yeşil çizginin altı ise daha değersiz olduğu bölgeyi gösteriyor. Bu grafikten genel olarak 2013 yılından itibaren TL’nin dalgalı bir biçimde değer kaybettiğini anlıyoruz. 2021 Eylül ayı itibarıyla göstergenin değeri 63,09. Şimdi 2023 yılında da benzer seviyede olduğunu varsayalım. İyimser senaryomuz kapsamında da ortalamasına belli bir süre zarfında dalgalı biçimde geri dönsün. Bu durumda kabaca 100/63,09 – 1 = %58,5’luk bir değerlenme potansiyeli olduğunu tahmin edebiliriz. 🙂

Yalnız bu değerlenme birdenbire değil zamana yayılacaktır. Kurun tamamen bu oranda geri çekilmesi şeklinde de gerçekleşmeyebilir. Diğer bir deyişle, Türk Lirası Türkiye-ABD enflasyon farkını yansıtmayarakta reel olarak değerlenebilir. Yani kur uzun bir süre olduğu yerde kalabilir. Bunu da not edelim.

Türk varlıkları nasıl tepki verir?

Borsa İstanbul

Yukarıda anlattığım senaryo kapsamında Türk sermaye piyasalarına ciddi bir sermaye akışı olacaktır. Dolayısıyla, genel olarak Türk şirketlerinin paylarında hem Türk Lirası hem de dolar bazında ciddi bir yükseliş olur diye tahmin ediyorum. Aslına bakılırsa dolar bazında değerleri katlanarak artabilir. Tabi performanslar bireysel hisse düzeyinde oldukça farklılaşacaktır. Benim portföyümde ise ağırlıklı olarak Arçelik, Coca Cola, TOFAŞ ve TÜPRAŞ var.

Eurobond

Finansal bağımsızlık portföyümün %42’sini Eurobondlar oluşturuyor. Detay için şuraya bakabilirsiniz. Peki enflasyonun kontrol altına alındığı, piyasa faizlerinin de paralel şekilde düşmeye bağladığı bir ortamda Eurobond’lar ne olur? Öncelikle, ülke risk primi düştüğü için vade sonuna kadar olan ortalama yıllık getiri oranları azalır. Değerleri dolar cinsinden artar. Ancak, dolar cinsinden değer artışı Türki Lirasındaki değer artışının ne kadarını ikame edebilir bilmek kolay değil. Yani Eurobondların Türk Lirası cinsinden değerleri düşebilir.

TL bazlı devlet tahvilleri

Şu ana kadar pek ilgi göstermediğim bir varlık sınıfıydı Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) yani TL bazlı tahviller. Bu tercih mantıklıydı. Çünkü yanlış ekonomi politikaları faizlerin artmasına yol açıyordu. Faizler artınca da söz konusu tahvillerin fiyatları düşüyordu. Üstelik faizleri de enflasyonun altındaydı. Daha da kötüsü dolar olarak performansa bakınca zarar katlanıyordu. Ancak, Türkiye’nin hikayesi yukarıda anlattığım gibi olursa faiz düşüşleri ve Türk Lirası’nın değerlenmesi ile mekanizma tersine işler. Yani dolar bazında karlı bir yatırım aracı olabilirler. Zaten yabancı sermaye de bu tahvillere akar hemen.

Gayrimenkuller

Reel anlamda gayrimenkul uzun bir süredir yatırımcısını üzüyordu. Son bir yılda ise pandemi ve arz kısıtı nedeniyle tekrar iyi bir performans sergilemeye başladı. Türk Lirası’nın değerlenmesi halinde gayrimenkulü olanlar yada yapay olarak düşük kredi faizi ile gayrimenkul alanlar dolar bazında da büyük getiriler sağlayabilir diye düşünüyorum. Maliyeti yüksek olanlar ise geçmiş yılların reel kaybını yerine koyabilirler mi bilemiyorum…

Yurtdışı varlıkların payı portföyde ne olmalı?

Düzenli okuyucularımın bildiği gibi ben yatırımlarımı coğrafi olarak çeşitlendiriyorum. Yani yurtdışı hisse senedi ve tahvil piyasalarına yatırım yapıyorum. Kullandığım yabancı para birimi de ABD Doları. Bu varlıklar şu an portföyümün %30’unu oluşturuyor. Çok uzun vadede bence rasyonel bir strateji. Öte yandan senaryomuz gerçek olursa dolar bazında portföy değişmese bile Türk Lirası cinsinden ciddi ölçüde azalacaktır. O halde böyle bir olasılık ortaya çıktığında duruma göre bir kısmını TL varlıklara döndürmek mantıklı olmaz mı? TL varlıklar yeterince prim yaptığında tekrar daha az oynak bu varlıkların ağırlığını artırarak getirimizi maksimize edemez miyiz? Kağıt üzerinde güzel duruyor. Ancak, zamanlamayı tutturamayabiliriz. Keza beklentimiz hiç gerçekleşmeyedebilir. Belki de daha anlamlı olan bu varlıklara bir süre fazla yatırım yapmamak, önceliği TL varlıklara vermek olabilir.

Sonuç olarak

Türk Lirası’nın yabancı para birimlerine karşı güçleneceği bir dönemde ne yapmalıyım sorusuna yanıt aradım. Sorunun cevabı basit gözüküyor: Türk Lirası bazlı varlıklara yatırım yapmak. Öte yandan pratikte bazı güçlükler var. Örneğin, zamanlama sorunu. Çok erken DİBS alırsam yükselen faizler, enflasyon ve fırsat maliyeti nedeniyle ciddi zarar söz konusu olabilir. Öte yandan, çok geç kalırsam bu varlıklar zaten prim yapmış olabilir ve daha riskli bir noktadan pozisyon almış olurum. 🙂 Yani teori basit olsa da pratiğe dökmek o kadar kolay olmayabilir. Daha az riskli bir taktik ise Borsa İstanbul yatırımlarımı büyütmek olabilir. Bu hisselerde zaten kardayım. Pay sayılarını artırarak sadece ortalama maliyetimi biraz yükseltebilirim. Zaten Borsa İstanbul’a yatırım yapmamın sebebi de portföyde değerlenmeye müsait TL varlık bulundurmaktı. Ama acele etmeye gerek yok. Bu konuda düşünmek için epey bir vakit var.

Siz ne dersiniz? Yukarıdaki senaryo gerçek olsa siz ne yapardınız?

Copyright secured by Digiprove © 2021 Pintidegiltutumluyum