
Hisse taraması (stock screening), yatırım yapmak amacıyla belirlediğiniz kriterlere göre ilgilendiğiniz piyasalardaki hisse senetlerini süzme işlemidir. Son yazımda TD Ameritrade hesabımı yedek olarak tuttuğumu ve eğlence amacıyla ufak bir portföyü buradan yönetebileceğimi söylemiştim. Diğer bir deyişle finansal bağımsızlık için düşük maliyetli pasif endeks ETF’lerine yatırım stratejime hala bağlıyım. Eğlence portföyümü 300-500 dolar gibi bir rakam ile sınırlamayı düşünüyorum. Amacım eğlenmek ve tabi ki öğrenmek. 🙂 Peki bu eğlence portföyümü oluşturmak için öncelikle ne yapmalıyım? Cevap basit: hisse araştırmalıyım. Peki binlerce şirketin borsalara kote olduğu hiç bilmediğiniz piyasalarda nasıl hisse seçersiniz? Bugün bu soruya yanıt arayacağım.
Hisse tarama arayüzü
Hisse tarama için pek çok alternatif var. Ben TD Ameritrade ile işlem yapacağım için bu kurumun arayüzünü kullandım bu iş için. Uzatmadan başlayalım. Aşağıdaki ekran görüntüsünde gördüğünüz üzere My Account/Screeners/Stocks yolunu takip ediyoruz.

Karşımıza aşağıdaki şekilde bir ekran çıkıyor. My Saved Stock Screens daha önce kaydettiğimiz taramaları gösteriyor. Bu özelliği daha önce kullanmadığım için henüz bir kayıt yok. Yeni tarama yapmak için ise bir tarama yarat (Create a Screen) linkine tıklıyorum. Devam etmeden sizlerle şu bilgiyi de paylaşayım. TD Ameritrade’in video kısmında tarama işinin nasıl yapılacağı ile ilgili güzel bir video var. Genel olarak eğitim videoları çok iyi. Bende bu yazıyı yazmadan önce izledim. İngilizceniz iyiyse mutlaka yararlanmanızı öneririm.

Tarama kriterleri
Piyasa büyüklüğü
Hisse taraması sürecine başlattığınızda ekranın sol tarafında tarama kriterleri çıkıyor. Buradan istediğiniz kriterleri seçebilirsiniz. Ben ilk olarak piyasa büyüklüğü (market capitalization) kriterini seçtim. Burada 4 seçeneğiniz var: küçük sermayeli şirketler (small cap), orta boy sermayeli şirketler (medium cap) ve büyük sermayeli şirketler (large cap) seçenekleri otomatik geliyor. Sermaye büyüklüğünü spesifik olarak belirleme (enter spesific values) imkanına da sahibiz. Eğlence için ayırdığım para cüzi olduğu için ben küçük sermayeli şirketleri taramayı seçtim.

Tarama sürecine ilk başladığımızda yatırım yapılabilir 12.052 adet şirket vardı! İlk kriteri tanımlayıp bu havuzu süzdüğümüzde geriye 7.924 adet şirket kaldı.

Sermayeden elde edilen getiri oranı
İkinci kriterim şirketlerin sermayeden elde ettikleri getiri oranı (return on equity, ROE) olarak belirledim. Bu seçeneği soldaki menü barın temel analiz (Fundamentals) başlığı altında görebilirsiniz. Bu aşamadan itibaren bana hazır verilen seçenekleri değil kendi değerlerimi girerek kriterleri tanımladım. İlk elemeden geriye kalan 7.924 şirketin sermayeden elde edilen ortalama getiri oranı %4.02 idi. Aşağıdaki resimde özel tanımladığım kriterin hemen altında görebilirsiniz. Ben bu ortalamanın üzerinde kalan şirketleri süzmek istiyorum. Bu yüzden kriterimi %4,03’den daha yüksek ROE (greater than or equal to 4.03%) olarak belirledim. Bu kriteri uyguladığımızda hisse senedi havuzumuzun büyüklüğü 1.269’a düştü. Başlangıca göre varlık sayısı onda bire düştü. Fena sayılmaz. Ama halen ölümlü bir insan için incelenemeyecek kadar çok seçenek var. O yüzden süzme işlemine devam edeceğim.

Kar marjı
Üçüncü tarama kriteri olarak kar marjını (profit margin) kullandım. 1.269 hisse senedinin ortalama kar marjı %4,39’muş. Ortalamanın üzerinde olan şirketlerle ilgilendiğim için üçüncü kriterimi kar marjı %4.4’ten büyük olan şirketler olarak belirledim. Yatırım yapılabilir varlık sayısı 1.269’dan 1.021’e düştü.

Fiyat
Dördüncü kriter olarak hisse senedi fiyatını kullanacağım. Zira bütçe küçük olduğu için yüksek fiyatlı kağıtlar işimi görmez. Ancak, sizler daha büyük paralar ile yatırım yapacaksınız hisse fiyatını kısıtlamak güzel fırsatları kaçırmanıza neden olabilir. Uyarmadı demeyin. Birim fiyatı 10 ila 15 dolar arasında olmasını tercih ettim. Bu seçimin sonucunda hisse havuzunun büyüklüğü 127’ye düştü. Fena değil ama hala araştıramayacağım kadar büyük…

Hisse başına düşen karın büyüme oranı
Tekrar temele dönerek hisse başına düşen karın büyüme oranına (EPS growth) odaklandım. Son çeyreğin değil son 5 yılın büyüme oranlarını esas aldım. Elimdeki 127 kağıtlık havuzun 5 yıllık hisse başına düşen karın büyüme oranlarının ortalaması %7,51’miş. Yine bu ortalamanın üzerinde performans sergileyen şirketleri seçmek için hisse tarama kriterimi %7,52’ye eşit veya daha büyük olarak belirledim. Geriye 48 adet şirket kaldı!

Artık bir sonraki aşamaya geçip bu şirketlere daha yakından bakabilirim. Aşağıdaki resimde geriye kalan şirketleri görüyorsunuz. Sembollerin üzerine gelirseniz fiyat grafiklerini falan da görebilirsiniz. Yada tarama kriterlerinize göre büyükten küçüğe sıralayabilirseniz. Araştırmanıza daha sonra devam etmek için bu taramayı kaydedebilirsiniz.

Taramayı kaydet (Save screen) butonuna basmanız yeterli. Böylece hisse taramasını yapmış olduk.

Excele aktarma
Tabi hisse taraması yapılacak ilk işti. Şimdi elimizdeki şirketlere daha yakından bakmamız gerekiyor. Bunun için ben tarama sonucunu Excel’e aktardım. Export screen butonuna tıklayarak tarama sonucunu Excel formatında bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Benim indirdiğim dosyaya da buradan erişebilirsiniz.

Excel ile arası iyi olmayanlar içinde güzel bir özelliğin altını çizmek istiyorum. Üst menüdeki veri başlığı altında filtre özelliği var. Bunu seçtiğinizde sonuçları örneğin endüstriye göre filtreleyebilirsiniz. Bu tür işlerde güzel bir işlev. 🙂

Nasıl araştıracağız?
İnternet’te bedava erişebileceğiniz çok kaynak var. Benim ilk tercihim Yahoo Finance. Örneğin listedeki ilk şirketin sembolünü (ACAZF) Yahoo Finance hisse araştırma alanına girdim. Daha sonra da şirketin profiline baktım ilk olarak. Kanada merkezli bir şirketmiş. 🙂 Web sitesi de adresin hemen altında yer alıyor. Ayrıca, diğer istatistiklere de hızlıca bir bakabilirsiniz. Ancak, küçük şirket olduğu için Yahoo Finance’dan elde edebileceğim bilgi kısıtlı oldu.

Daha derin bilgi için bakacağımız esas yer EDGAR (the Electronic Data Gathering, Analysis, and Retrieval system). EDGAR, ABD Sermaye Piyasası Kurulu’nun halka açık veri tabanıdır. ABD sermaye piyasalarına kote bütün şirketler dokümanlarını bu veri tabanına yükler. Dünyanın her yerindeki yatırımcılar bu dokümanlara bedava erişebilir.

Listemizdeki ilk şirket Kanada merkezli olduğu için EDGAR’dan bilgi edinemiyoruz maalesef. Ama muhtemelen EDGAR’ın Kanada muadilini bulup oradan araştırma yapılabilir. Ben listeden ikinci firmayı (AJX) alıp EDGAR’da arama yaptım. Sonucun ekran görüntüsü aşağıda yer alıyor. Sadece tek bir şirkete ait yüzlerce doküman var.

2020 yılı son çeyrek finansal raporunu (Form 10-Q) indirdim bu şirketin. Her türlü finansal tablo ve açıklama bu raporda yer alıyor. Sorun şu ki bu veri tabanında muazzam bilgi var. Bunları okuyup doğru bir şekilde analiz etmek ciddi bir zaman ve kalburüstü beceri gerektiriyor. Bir de unutmamak lazım. Milyonlarca yatırımcı da diğerlerinin göremediğini görmeye çalışıyor bu raporlarda. Yani rekabet çok fazla. Bu yüzden ben bütün endeksi satın alıyorum. 🙂 Böyle bir çalışmayı yarı zamanlı yaparak yıllarca yüksek getiri performansı elde etmek çok zor. Dünyada sayılı insan bunu yapabilmiş… Gerçi çoğu kişi kendini bu grupta sanıyormuş. 🙂 Bu bilişsel yanılgının bir adı vardı ama unuttum şimdi. Bilen varsa aşağıda yazsın lütfen.

Sonuç olarak
TD Ameritrade arayüzü ile sizlere nasıl hisse taraması yapabileceğinizi görsellerle birlikte anlattım. Her yatırımcı keyfine göre farklı kriterler belirleyebilir. Bu işi yapmanın herkes için ‘doğru’ bir yolu yok. Ancak, şunu unutmamak lazım hisse taraması, ne alacağınızı belirlemek için yapacağınız işlerin sadece ilk aşaması. İlgilendiğiniz varlıkların listesini yeterince daralttığınızda asıl araştırma başlıyor. Bu detaylı araştırma için kullanabileceğiniz iki kaynak adresi de sağladım. Bildiğiniz farklı alternatifleri de yorumlar kısmında paylaşırsanız hepimiz için güzel bir kaynak olur. Elimdeki listedeki şirketleri müsait bir zamanda araştırıp eleyeceğim. Yani bu yazının devamı da gelecek.
Sağlıcakla kalın.
Okuyucularıma Not
Pinti Değil Tutumluyum’a ilgi gösterdiğiniz için teşekkür ederim. Bu bloğu ayakta tutabilmek ve masraflarını karşılayabilmek için bağlı linkler kullanmaya karar verdim. Eğer burada yazdıklarımın size bir değer kattığını düşünüyorsanız, aşağıdaki linklere tıklayarak bana destek olabilirsiniz.
Ya da doğrudan bana bir kahve ısmarlayabilirsiniz: Buy Me a Coffee
Interactive Brokers ile 33 ülkede yer alan 135 piyasaya 23 farklı para birimi kullanarak erişebilirsiniz. Hisse senedi, tahvil, opsiyon, futures, FX ve fon işlemlerinizi çok düşük maliyetle yapabilirsiniz. Interactive Brokers hesabınıza para transferini Türkiye’de ki Türk Lirası hesabınızdan EFT yaparak gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için Interactive Brokers hesabı açın.

Merhaba,
Bundan sonra her okumada linke’de bir tik :-).
Selamlar,
Teşekkür ederim Ali Bey. 🙂
Merhaba,
Yazılarınızı ilgi ile takip ediyorum verdiğiniz değerli bilgiler için teşekkür ederim. Benim merak ettiğim TD Ameritrade hesabında önceki yazılarda belirtmiş olduğunuz VUAA ve VDTA etf alınabiliyor mu? Bir de alınabiliyorsa
İrlanda menşeili olduğunu nereden anlayabiliyoruz; Örneğin VDTA.L kodlu etf Londra borsasında işlem gören İrlanda ETF’si midir?
Saygılarımla
Merhaba Metin Bey;
Maalesef TD Ameritrade üzerinden doğrudan Londra Borsasında işlem yapamıyorsunuz. OTC olarak alınabiliyor olması lazım. 6,95 dolar işlem ücreti var. Ancak, denediğimde fiyat bilgisi gelmedi. Fiyat verisi alabilmek için veri aboneliği gerekiyor sanırım. Ancak, öyle bir veri aboneliği göremedim. İrtibata geçip sormak lazım. Öte yandan, ABD piyasalarında işlem gören ETF’leri alabiliyorsunuz. Dolayısıyla, İrlanda versiyonları yerine orijinallerini alabilirsiniz. İrlanda versiyonlarının isimlerinde ise UCITS ifadesi oluyor. Bu ETF’lerin prospektüslerini internetten bulup okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Örneğin VDTA.L’yi google ile arattığımda Yahoo Finance’da şu ifade çıktı: Vanguard USD Treasury Bond UCITS ETF USD Accumulation (VDTA.L). Bu İrlanda menşeli bir ETF. .L uzantısı Londra Borsası’nda işlem gördüğü anlamına geliyor. Umarım bu bilgiler faydalı olur.
Merhaba,
Hızlı geri dönüşünüz için çok teşekkür ederim. Yazılarınızdan öğrendiğim kadarıyla Amerika ETF’lerinde dividend dağıtımı her sene düzenli yapılıyor. (VOO ve BLV) Dağıtılan dividendlere bakıldığında 20k usd üzeri yatrımda vergi istisnasını aşılıyor. Bu noktada IBroker ile ilerleyip VUUA almak ve dağıtılan dividendler hesaba yatmadan accumulate işlemi yapılıyorsa daha uygun gibi gözüküyor. Accumulate işlemi hesaba para yatmadan mı yapılıyor bu konu da bilginiz var mı?
Saygılarımla,
Merhaba Metin Bey;
Accumulated ETF’lerde hesabınıza herhangi bir kar payı yatmıyor. Otomatikman fona yansıyor. Bol kazançlar.