Hesap Türü Seçimi: Nakit mi Kredili İşlemler mi?

Hesap türü seçimi ile TD Ameritrade ve Interactive Brokers gibi aracı kurumlarda yatırım hesabı açarken karşılaşıyoruz. Doğruyu söylemek gerekirse az sayıda işlem yaptığım için çok kafa yormamıştım bu seçime. Muhafazakar bir şekilde nakit hesap (cash account) tercihinde bulunmuştum. Ancak, bazı okuyucularımdan hesaplarında işlem yapamadıkları ile ilgili yorumlar ve sorular gelmeye başladı. Bunun üzerine, hesap türü konusunu araştırıp bulgularımı sizlerle paylaşmaya karar verdim. Bu arada, yabancı aracı kurumlarda hesap açmayla ilgilenenler sırasıyla bu ve şu yazıyı inceleyebilir.

Nakit hesap (cash account)

Nakit hesap ile başlayalım. Bu hesap türünde, finansal varlıkları sadece hesabınızdaki nakit ile satın alabilirsiniz. Açığa satış (short selling) yapamazsınız. Aracı kurumunuzdan borçlanarak satış (margin selling) da yapamazsınız. Ancak, aracı kurum izin veriyorsa elinizdeki hisseleri kiraya verebilirsiniz. Riskiniz borç kullanmadığınız için daha az olur. ABD’de hesap türleri ile ilgili kuralları sermaye piyasalarını düzenleyen kurumların (SEC, FINRA gibi) belirlediğini de not edeyim. Ayrıca, alım satımda bazı kurallara uymanız gerekiyor. Peki nedir bu kurallar?

İşlem tarihi ve uzlaşma tarihi

Öncelikle nakit hesaplarda bir hisse alım emrinizin gerçekleştiği tarih işlem tarihi (trade day) olarak adlandırılıyor. Aldığınız varlığın satıcının hesabından sizin hesabınıza geçtiği tarih ise uzlaşma tarihi (settlement date) olarak tanımlanıyor. Bu ikisi arasında genellikle 2 iş günü oluyor. Yani T+2 kuralından bahsediyorum.

Nakit bulundurma ihlali

Diyelim bir ABC hissesi alım emri verdiniz ama naktiniz yok. Bu emri karşılayacak nakti ise ertesi gün bir başka varlığınızı satarak elde etmeye kalktınız. Ancak satıştan elde ettiğiniz nakit, 2 iş günü sonra hesabınıza yatacak. Halbuki alım emrinizin uzlaşma günü, satış emrinizin uzlaşma tarihinden bir gün önce. Yani bu emrin gereğini karşılayacak nakit, alım emrinin uzlaşma tarihinde yok… Bu durum nakit bulundurma ihlali (cash liquidation violation) olarak adlandırılıyor.

İyi niyet ihlali

Yine bir ABC hissesi için alım emri verdiğinizi ve naktinizin olmadığını varsayalım. Bu sefer bu alım işleminin uzlaşma tarihinde nakit olacak şekilde daha önceden varlık satmış olun. Ancak ABC hissesini, uzlaşma tarihini beklemeden alım emri verdiğiniz işlem tarihinde hızlıca yeniden sattınız. Bu davranışa da iyi niyet ihlali (good faith violation) deniyor.

Bedavacılık

Son olarak naktiniz olmadan aldığınız aynı hisseyi diyelim bir gün sonra (uzlaşma tarihinden önce) sattığınızı varsayalım. Bu davranışa da bedavacılık ihlali (free riding violation) deniyor.

Kredili işlemler hesabı (margin account)

Kredili işlemler (margin) hesabı, yatırımcının aracı kurumunda borçlanarak işlem yapmasına ve açığa satışa izin veren bir hesap türüdür. Böylece, yatırımcı kaldıraç (borç) kullanarak boğa ve ayı piyasalarında daha fazla getiri (yada zarar) elde etmek imkanına sahiptir. Bu hesaptan varlığınızı teminat göstererek nakit çekimi de yapabilirsiniz. Bu özelliği ile yatırımcı için kısa vadeli borçlanma aracı olarak da iş görebilir. Ancak, kredi kullandığınızda aracı kurum sizden günlük faiz talep edecektir. Bu meblağ piyasa faiz oranlarından önemli ölçüde yüksek olabilir.

Kredili işlemler hesabının önemli bir artısı da alım satımlarda uzlaşmanın anlık olmasıdır. Yani T+2 kuralı geçerli değildir. Bu özelliği ile sık işlem yapan ‘trader‘ arkadaşlar için daha uygun bir seçenek olabilir. Minimum varlık şartını vurgulamakta da yarar var. ABD düzenlemelerine göre ABD merkezli bir aracı kurumda bu tür hesap açanlardan en az 2.000 dolarlık minimum varlık şartını yerine getirmeleri talep edilir. Bu meblağı aracı kurumlar daha da artırabilir.

Teminat tamamlama çağrısı (margin call)

Kredili hesaplarda yatırımcılardan belli bir varlık-kredi oranını (margin ratio) sürdürmeleri istenir. Eğer bu oranın altına düşülürse, aracı kurum hesap sahibinden belli bir süre zarfında teminatını artırmasını talep eder. Yani yatırımcı, hesaba ilave para yatırarak yada mevcut varlıklarının bir kısmını satarak bu şartı yerine getirecektir. Aksi halde aracı kurum hesap sahibinin varlıklarını satarak bu şartı yerine getirir. ABD’de aracı kurumların kaldıraç oranları genellikle 2’ye 1 veya 4’e 1 arasındadır. Örneğin TD Ameritrade müşterilerine 4’e 1 kaldıraç oranı sunmaktadır. IBKR’in sunduğu oranlar ise farklı ürünlere göre değişiyor anlayabildiğim kadarıyla.

Ayrıca, eğer hesap sahibi aracı kuruma borçluysa (yani kredi kullandıysa), aracı kurum hesap sahibine bildirmeden hesaptaki varlıkları başka yatırımcılara kiraya verebilir. Bu durumda hesap sahibine söz konusu varlıklardan elde edilen kira geliri verilmez. Kiralanan varlıkların kar payı dağıtması durumunda da hesap sahibine yapılan ödemeler hukuken (ABD hukukuna) kar payı sayılmaz ve farklı vergi hükümlerine tabi olabilir.

Gün içi alım-satım

Gün içi işlem (trade), bir varlığı gün içinde alıp satmanızdır. Örneğin, açığa sattığınız bir hisseyi aynı gün alarak pozisyonunuzu kapattığınızda (round trip) gün içi alım-satım yapmış oluyorsunuz. Neredeyse tüm varlık sınıfları için bu tanımlama geçerlidir. Eğer aynı gün içerisinde aldığınız varlığı satmıyorsanız gün içi işlem olarak sayılmaz.

Gün içi işlemci olma kuralı (pattern day trader)

Kredili işlemler hesabı açanların ve sık al-sat yapanların gün içi işlemci olma kuralına dikkat etmesi gerekiyor. ABD mevzuatına göre arka arkaya 5 gün içerisinde 4 yada daha fazla gün içi işlem yapan yatırımcılar gün içi işlemci olarak tanımlanır. Diğer bir ifadeyle, 5 günlük bir zaman diliminde kredili işlemler hesabı ile gerçekleştirilen toplam al-sat işlemlerinin %6’yı geçmesi durumunda yatırımcı bu sıfatı kazanır. Bu yatırımcıların hesabı, aracı kurumları tarafından etiketlenir ve belli kısıtlamalara tabi tutulur.

Örneğin, gün içi işlemci olarak belirlenen yatırımcılar kredili işlemler hesaplarında en az 25.000 dolarlık varlık (nakit yada hisse) bulundurmak zorundadır. Bu minimum varlık şartını sağlayamayan gün içi işlemcinin hesabı 90 gün boyunca dondurulabilir. Bu süre zarfında sadece açık pozisyonlarını kapamasına izin verilebilir. Kredi kullanmaları engellenebilir. Benzer şekilde teminat tamamlama çağrısı alan bir gün içi işlemci, 5 gün içerisinde eksik teminatı tamamlamazsa 90 gün boyunca yada teminat tamamlanana kadar hesabı dondurulur.

Bu yasal düzenlemeler yatırımcıları aşırı al-sat işlemleri yapmaktan caydırarak korumak amacıyla yapılmıştır.

Sonuç olarak

Hesap türünü, yatırım stratejinize ve ne kadar risk almak istediğinize karar vererek seçmeniz yerinde olacaktır. Nakit hesap, kredili işlemler hesabına göre daha az risklidir. Ancak, T+2 kuralı nedeniyle çok sık işlem yapan yatırımcılar için dezavantajlıdır. Diğer taraftan, kredili işlemler hesabıyla T+2 kuralından kurtulabilirsiniz. Ancak, bu hesap türünde de minimum varlık şartı ve gün içi işlemci olarak tanımlanma riski vardır. Umarım yaptığım araştırmadan elde ettiğim bu bilgiler sizlere faydalı olur. Bu konularda deneyimi olan okuyucularımı da yorumlar kısmında bilgilerini bizimle birlikte paylaşmaya davet ediyorum.

Sağlıcakla kalın.

Copyright secured by Digiprove © 2021 Pintidegiltutumluyum