
Hesap türü seçimi ile TD Ameritrade ve Interactive Brokers gibi aracı kurumlarda yatırım hesabı açarken karşılaşıyoruz. Doğruyu söylemek gerekirse az sayıda işlem yaptığım için çok kafa yormamıştım bu seçime. Muhafazakar bir şekilde nakit hesap (cash account) tercihinde bulunmuştum. Ancak, bazı okuyucularımdan hesaplarında işlem yapamadıkları ile ilgili yorumlar ve sorular gelmeye başladı. Bunun üzerine, hesap türü konusunu araştırıp bulgularımı sizlerle paylaşmaya karar verdim. Bu arada, yabancı aracı kurumlarda hesap açmayla ilgilenenler sırasıyla bu ve şu yazıyı inceleyebilir.
Nakit hesap (cash account)
Nakit hesap ile başlayalım. Bu hesap türünde, finansal varlıkları sadece hesabınızdaki nakit ile satın alabilirsiniz. Açığa satış (short selling) yapamazsınız. Aracı kurumunuzdan borçlanarak satış (margin selling) da yapamazsınız. Ancak, aracı kurum izin veriyorsa elinizdeki hisseleri kiraya verebilirsiniz. Riskiniz borç kullanmadığınız için daha az olur. ABD’de hesap türleri ile ilgili kuralları sermaye piyasalarını düzenleyen kurumların (SEC, FINRA gibi) belirlediğini de not edeyim. Ayrıca, alım satımda bazı kurallara uymanız gerekiyor. Peki nedir bu kurallar?
İşlem tarihi ve uzlaşma tarihi
Öncelikle nakit hesaplarda bir hisse alım emrinizin gerçekleştiği tarih işlem tarihi (trade day) olarak adlandırılıyor. Aldığınız varlığın satıcının hesabından sizin hesabınıza geçtiği tarih ise uzlaşma tarihi (settlement date) olarak tanımlanıyor. Bu ikisi arasında genellikle 2 iş günü oluyor. Yani T+2 kuralından bahsediyorum.
Nakit bulundurma ihlali
Diyelim bir ABC hissesi alım emri verdiniz ama naktiniz yok. Bu emri karşılayacak nakti ise ertesi gün bir başka varlığınızı satarak elde etmeye kalktınız. Ancak satıştan elde ettiğiniz nakit, 2 iş günü sonra hesabınıza yatacak. Halbuki alım emrinizin uzlaşma günü, satış emrinizin uzlaşma tarihinden bir gün önce. Yani bu emrin gereğini karşılayacak nakit, alım emrinin uzlaşma tarihinde yok… Bu durum nakit bulundurma ihlali (cash liquidation violation) olarak adlandırılıyor.
İyi niyet ihlali
Yine bir ABC hissesi için alım emri verdiğinizi ve naktinizin olmadığını varsayalım. Bu sefer bu alım işleminin uzlaşma tarihinde nakit olacak şekilde daha önceden varlık satmış olun. Ancak ABC hissesini, uzlaşma tarihini beklemeden alım emri verdiğiniz işlem tarihinde hızlıca yeniden sattınız. Bu davranışa da iyi niyet ihlali (good faith violation) deniyor.
Bedavacılık
Son olarak naktiniz olmadan aldığınız aynı hisseyi diyelim bir gün sonra (uzlaşma tarihinden önce) sattığınızı varsayalım. Bu davranışa da bedavacılık ihlali (free riding violation) deniyor.
Kredili işlemler hesabı (margin account)
Kredili işlemler (margin) hesabı, yatırımcının aracı kurumunda borçlanarak işlem yapmasına ve açığa satışa izin veren bir hesap türüdür. Böylece, yatırımcı kaldıraç (borç) kullanarak boğa ve ayı piyasalarında daha fazla getiri (yada zarar) elde etmek imkanına sahiptir. Bu hesaptan varlığınızı teminat göstererek nakit çekimi de yapabilirsiniz. Bu özelliği ile yatırımcı için kısa vadeli borçlanma aracı olarak da iş görebilir. Ancak, kredi kullandığınızda aracı kurum sizden günlük faiz talep edecektir. Bu meblağ piyasa faiz oranlarından önemli ölçüde yüksek olabilir.
Kredili işlemler hesabının önemli bir artısı da alım satımlarda uzlaşmanın anlık olmasıdır. Yani T+2 kuralı geçerli değildir. Bu özelliği ile sık işlem yapan ‘trader‘ arkadaşlar için daha uygun bir seçenek olabilir. Minimum varlık şartını vurgulamakta da yarar var. ABD düzenlemelerine göre ABD merkezli bir aracı kurumda bu tür hesap açanlardan en az 2.000 dolarlık minimum varlık şartını yerine getirmeleri talep edilir. Bu meblağı aracı kurumlar daha da artırabilir.
Teminat tamamlama çağrısı (margin call)
Kredili hesaplarda yatırımcılardan belli bir varlık-kredi oranını (margin ratio) sürdürmeleri istenir. Eğer bu oranın altına düşülürse, aracı kurum hesap sahibinden belli bir süre zarfında teminatını artırmasını talep eder. Yani yatırımcı, hesaba ilave para yatırarak yada mevcut varlıklarının bir kısmını satarak bu şartı yerine getirecektir. Aksi halde aracı kurum hesap sahibinin varlıklarını satarak bu şartı yerine getirir. ABD’de aracı kurumların kaldıraç oranları genellikle 2’ye 1 veya 4’e 1 arasındadır. Örneğin TD Ameritrade müşterilerine 4’e 1 kaldıraç oranı sunmaktadır. IBKR’in sunduğu oranlar ise farklı ürünlere göre değişiyor anlayabildiğim kadarıyla.
Ayrıca, eğer hesap sahibi aracı kuruma borçluysa (yani kredi kullandıysa), aracı kurum hesap sahibine bildirmeden hesaptaki varlıkları başka yatırımcılara kiraya verebilir. Bu durumda hesap sahibine söz konusu varlıklardan elde edilen kira geliri verilmez. Kiralanan varlıkların kar payı dağıtması durumunda da hesap sahibine yapılan ödemeler hukuken (ABD hukukuna) kar payı sayılmaz ve farklı vergi hükümlerine tabi olabilir.
Gün içi alım-satım
Gün içi işlem (trade), bir varlığı gün içinde alıp satmanızdır. Örneğin, açığa sattığınız bir hisseyi aynı gün alarak pozisyonunuzu kapattığınızda (round trip) gün içi alım-satım yapmış oluyorsunuz. Neredeyse tüm varlık sınıfları için bu tanımlama geçerlidir. Eğer aynı gün içerisinde aldığınız varlığı satmıyorsanız gün içi işlem olarak sayılmaz.
Gün içi işlemci olma kuralı (pattern day trader)
Kredili işlemler hesabı açanların ve sık al-sat yapanların gün içi işlemci olma kuralına dikkat etmesi gerekiyor. ABD mevzuatına göre arka arkaya 5 gün içerisinde 4 yada daha fazla gün içi işlem yapan yatırımcılar gün içi işlemci olarak tanımlanır. Diğer bir ifadeyle, 5 günlük bir zaman diliminde kredili işlemler hesabı ile gerçekleştirilen toplam al-sat işlemlerinin %6’yı geçmesi durumunda yatırımcı bu sıfatı kazanır. Bu yatırımcıların hesabı, aracı kurumları tarafından etiketlenir ve belli kısıtlamalara tabi tutulur.
Örneğin, gün içi işlemci olarak belirlenen yatırımcılar kredili işlemler hesaplarında en az 25.000 dolarlık varlık (nakit yada hisse) bulundurmak zorundadır. Bu minimum varlık şartını sağlayamayan gün içi işlemcinin hesabı 90 gün boyunca dondurulabilir. Bu süre zarfında sadece açık pozisyonlarını kapamasına izin verilebilir. Kredi kullanmaları engellenebilir. Benzer şekilde teminat tamamlama çağrısı alan bir gün içi işlemci, 5 gün içerisinde eksik teminatı tamamlamazsa 90 gün boyunca yada teminat tamamlanana kadar hesabı dondurulur.
Bu yasal düzenlemeler yatırımcıları aşırı al-sat işlemleri yapmaktan caydırarak korumak amacıyla yapılmıştır.
Sonuç olarak
Hesap türünü, yatırım stratejinize ve ne kadar risk almak istediğinize karar vererek seçmeniz yerinde olacaktır. Nakit hesap, kredili işlemler hesabına göre daha az risklidir. Ancak, T+2 kuralı nedeniyle çok sık işlem yapan yatırımcılar için dezavantajlıdır. Diğer taraftan, kredili işlemler hesabıyla T+2 kuralından kurtulabilirsiniz. Ancak, bu hesap türünde de minimum varlık şartı ve gün içi işlemci olarak tanımlanma riski vardır. Umarım yaptığım araştırmadan elde ettiğim bu bilgiler sizlere faydalı olur. Bu konularda deneyimi olan okuyucularımı da yorumlar kısmında bilgilerini bizimle birlikte paylaşmaya davet ediyorum.
Sağlıcakla kalın.
Okuyucularıma Not
Pinti Değil Tutumluyum’a ilgi gösterdiğiniz için teşekkür ederim. Bu bloğu ayakta tutabilmek ve masraflarını karşılayabilmek için bağlı linkler kullanmaya karar verdim. Eğer burada yazdıklarımın size bir değer kattığını düşünüyorsanız, aşağıdaki linklere tıklayarak bana destek olabilirsiniz.
Ya da doğrudan bana bir kahve ısmarlayabilirsiniz: Buy Me a Coffee
Wise (eski adıyla TransferWise) hesabı ile yurtdışı aracı kurumlara düşük maliyetli para transferi yapmak için: Wise hesabı açın.
Interactive Brokers ile 33 ülkede yer alan 135 piyasaya 23 farklı para birimi kullanarak erişebilirsiniz. Hisse senedi, tahvil, opsiyon, futures, FX ve fon işlemlerinizi çok düşük maliyetle yapabilirsiniz. Interactive Brokers hesabınıza para transferini Türkiye’de ki Türk Lirası hesabınızdan EFT yaparak gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için Interactive Brokers hesabı açın.

Hocam emekleriniz için teşekkür ederim, çok yerinde bilgiler vermişsiniz, olası bazı kafa karışıklıklarını önlemek adına ekleme yapmak istiyorum Şöyleki Margin accounta (kredili hesaba) geçilip hesaba en az USD 25000 yatırıldığı takdirde Pattern Day Trader kuralı uygulanmıyor dolayısıyla 5işlem gününde 3-4 işlem kısıtlaması yok, dilediğiniz kadar trade yapabiliyorsunuz. Eğer Margin hesap olurda USD25K altı bakiyeniz var ise bu bu ihlal riski var. Ve Ayrıca her ne kadar siz de aksini yazmamışsanız da okuyacak kişilere daha net olmak açısından margin hesapta kredi kullanma (kaldıraç) isteğe bağlı, istemeyen kullanmayabilir.
Çok teşekkür ederim bilgiler için. Sizin katkılarınızla güzel bir bilgi kaynağı oluyor blog. 🙂
Selamlar hocam,
Margin account sahibiyim. Spot olarak stock almak istediğimde hep pozisyon açıyor. Bir yerde eksik birşeyler yapıyorum. Option işlemler için margin açmıştım ama spot alamadığım için cash accounta dönme düşüncem var. Son kez size danışmak istedim.
Teşekkürler.
İbkr de margin hesabım var. OTC marketten hisse almama izin vermiyor. Bu hisseleri nasıl alabilirim.
Merhaba Nihat Bey;
Bu işlem için ilave izne ihtiyacınız olabilir. Account Management kısmından izinlerinizi kontrol edebilirsiniz öncelikle. Buradan bir şey çıkmazsa bir müşteri temsilcisi ile görüşmeniz faydalı olabilir. Kolaygelsin.
Aynısı bendede oldu hocam otc den izin vermedi
Merhaba benim de cash hesabım var OTC den alırım diye açtım aslında hesabımı bende alamıyorum uyarı çıktı margin hesaba geçin gibi tam anlamadım bay tutumlu otc konusunda sizden yardım bekliyoruz
Merhaba Hacı Bey;
Sorunu araştıracağım. Birşeyler öğrenirsem paylaşırım. Siz de yeni bilgi edinirseniz lütfen paylaşın buradan. Selamlar.
Tamamdır. İlgilendiğiniz için teşekkürler
Ameritrade de, sadece ABD borsalarında mi işlem yapılıyor, yoksa
Interactive Brokers gibi tüm dünya borsalarında Çin, Kanada, vb ülke borsasında işlem yapılıyor mu? Birde bu iki platforma Turkiyedeki araci kurumlarındaki yurtdisi hisselerimizi aktarabiliyormuyuz? Transfer kaç gün alıyor? Bu konuda bilgi verirseniz çok sevinirim.
Merhaba Ahmet Bey;
TD Ameritrade’te sadece ABD piyasalarına yatırım yapabilirsiniz. İkinci sorunuzla ilgili olarak ABD merkezli aracı kurumlar arasında elektronik bir sistem var ve nispeten kolayca pozisyonlarınızı taşıyabiliyorsunuz. Ancak bu sistemin dışında işler aracı kuruma göre değişiyor. Örneğin ben şu an Gedik Universal’den IBKR’ye pozisyonlarımı aktarmaya çalışıyorum ve maalesef aylardır süreç devam ediyor. Selamlar.
Cevap verdiğiniz için çok teşekkür ederim.
O zaman ABD araci kurumlardan en kapsamlı olanı IBKR oluyor.
Tüm dünya borsalarında işlem yapılıyor.
Peki TD MERHABA de Garanti deki pozisyonlarimi aktarmak nasıl oluyor?
IBKR ye başvuru yapalı kaç gun oldu sizin ? Süreç nasil işliyor bu konuda bilgi verirminiz?
Ben de pozisyonlarimi aktarmak istiyorum.
Benim Td Ameritrade hesap var önce Td Merhaba aktarıp, sonra IBKR ye aktarmak daha mı hızlı olur ?
Rica ederim. IBKR ile daha çok yurtdışı piyasaya ulaşma imkanınız var. Pozisyon aktarma işini henüz denemedim. Ancak, TD Ameritrade ile IBKR arasında çok fazla sorun yaşayacağınızı sanmıyorum. Diğer taraftan IBKR’de pozisyon transferi için bir bölüm var. Orada ABD dışı kurumlar için de bir sistem var. Sanırım o sistemin içinde Garanti Yatırımı’da görmüştüm. Yani doğrudan IBKR’ye aktarmak mümkün olabilir. Bir kontrol etmenizi öneririm. Selamlar.
TradeZero hakkında bir araştırma, yazı yazmayı düşünüyor musunuz? Bildiğim kadarı ile TD gibi komisyonsuz işlem olanağı sağlıyor ve Bahamalar’da olduğu için PDT’ye uymak zorunda değil. Minimum $500 hesap ile 4:1, $2500+ ile 6:1 leverage sağlıyorlar.
Bu arada Bahamalar’da olması bir takıma “tax haven” veya yatırımları gizli tutma olanağı sağlayabilir mi sizce?
IBKR, TD Ameritade ve Webull gibi bir TradeZero yazısı bence çok faydalı olabilir. Her şekilde severek okuyorum. Başarılar.
Merhaba Efe Bey;
Doğruyu söylemek gerekirse TradeZero’yu ilk defa sizden duydum. Bahamalar’da olması bir avantaj mı bilemiyorum. ABD merkezli şirketlerde devletin yatırımcı lehine düzenlemeleri ve belli bir meblağa kadar koruma var. Müsait olunca bu şirketi de araştırırım tabi. Selamlar.
Merhaba Turkiyede seminer geçirmek istediniz gun var mı varsa nerede ve ne zaman?
Merhaba Dovran Bey,
Sorunuzu tam anlayamadım. Blog dışında herhangi bir şeye zaman ayırma şansım yok maalesef. Selamlar.
Hocam cvp vermediniz bilgilerinizi bekliyorum
Biraz geç cevaplayabildim İbrahim Bey. Bu ara maalesef bloğa zaman ayıramadım. Selamlar.
Hocam geçen ki sorduğum 2 gün bekleme kuralını burdan da okudum da kredili yani margin hesapta 2 gün kuralı kalkar diyorsunuz. Peki hocam margin hesaba geçtim diyelim elimdeki varlığı mı satış yaptıktan sonra 2 gün beklemeye gerek kalmadan kullanabiliyorum yoksa borçlanarak mi işlem yapacağım. Kısaca hocam ben kredi, kaldıraç, borç kullanmadan kendi paramla satış yaptıktan sonra 2 gün beklemeden yeniden alabilir miyim. Yardımcı olursanız sevinirim bundan dolayı çok muzdaribim.
Merhaba İbrahim Bey;
Kredili (margin) hesapta 2 gün beklemenize gerek kalmıyor. Kolaygelsin.
Teşekkür ederim ederim hocam bilgileriniz için
Rica ederim.
Merhaba,
Diyelim bugün hisseyi aldım yarın sattım yeni hisse alımı için para hesaba geçiyor mu ? yoksa 2 gün beklemek mi gerekiyor ?
Hesap türünüze göre değişiyor. Selamlar.
Merhaba,
İnteractive brokers da Cash hesap seçeceği ile opsiyon işlemi yapılabiliyor mu?
Teşekkürler.
Merhaba Murat Bey;
Sanırım yapabilirsiniz. Ama paranın gerçekten hesabınıza geçmesi yine gecikmeli olur. Selamlar.