Bist 30 Hisse Senetlerinin Getiri Oranları

Bist 30 hisseleri uzun vadeli yatırım açısından ne kadar cazipler? Riskleri ne kadar? Risksiz bir yatırım aracına kıyasla ne kazandırmışlar? Bu sorular bir süredir aklımdaydı. Bildiğiniz gibi söz konusu şirketler Borsa İstanbul’un ağırlık noktasını teşkil ediyor. Diğer bir deyişle, Türkiye’nin en büyük şirketleri. Benim portföyümün de demirbaşları bu hisseler. Dolayısıyla bu soruların cevaplarının peşine düştüm son bir kaç gündür. Düşündüğümden çok daha fazla vakit aldığını da ekleyeyim. Okuyucularımın önemli bir kısmının özellikle hisse senetleri yatırımı ile ilgilendiğinin farkındayım. O nedenle bu çalışmanın sonuçlarını sizinle paylaşmaya karar verdim. Lafı uzatmadan konuya gireyim.

Veriler ve Yöntem

Aylık bazda Türk Lirası cinsinden hisse fiyatlarını gösteren zaman serisi verilerini Yahoo Finance sayfasından elde ettim. Aylık bazda $/TL kuru verilerini de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi veritabanından indirdim. TL cinsi fiyatları kur verilerini kullanarak dolara çevirdim. Daha sonra cari dolar değerlerini baz alarak aylık getiri oranlarını hesapladım. Bu getiri oranı verilerini kullanarak Bist 30 hisselerinin özet istatistiklerini (ortalama, standart sapma, minimum, maksimum) elde ettim. Söz konusu istatistikleri Excel’e aktardım ve aşağıdaki tabloyu hazırladım. Bu kapsamda, “Değişkenler” sütunu altında Bist 30 hisselerini görüyorsunuz. Hemen yanında da istatistikleri elde etmek için kullanılan aylık frekansta gözlem sayısı yer alıyor. Risksiz yatırım aracı olarak 5 yıllık 13.03.2025 vadeli Hazine Eurobond’unun getiri oranını aldım. Yani yıllık %5,51’lik Eurobond getiri oranını risksiz getiri oranı olarak varsaydım. Aylık bazda kabaca 0,0551/12 = 0,0046 ediyor.

En çok kazandıran Bist 30 hisseleri

Şimdi hepimizin merak ettiği hangi hisse senedi tarihsel olarak ortalama ne kadar getiri sağlamış ona bakalım. Aşağıdaki tabloda Bist 30’da yer alan hisse senetlerinin aylık ortalama getiri oranları büyükten küçüğe sıralanmış olarak görüyorsunuz. Bu tabloya göre en yüksek ilk üç getiriyi Türk Hava Yolları, Aselsan ve Bim sağlamış. Bu hisseleri Ereğli Demir Çelik, Soda ve Koza Altın takip etmiş. 30 şirketin sadece 21’inin ortalama getiri oranı pozitif. Yani geriye kalan 9 hisse senedini 20 yıl önce alıp üstüne yatsaydınız dolar bazında ciddi zarar edecekmişiniz. Dikkatimi çeken bir başka hususta bankaların getiri oranlarının oldukça düşük olması. İlk 10’da sadece bir banka var. Tarihsel ortalama getiri oranları baz alındığında uzun vadede yüksek kazandıran şirketler sanayi, havacılık ve perakende sektöründe faaliyet göstermişler.

Risksiz yatırıma kıyasla Bist 30 hisselerinin performansı

Sadece getiri oranlarına bakmak yatırımcı açısından yanıltıcı olabilir. Şimdi biraz daha derine inelim ve sermayemizi risksiz bir yatırım aracında yatırsaydık ne kadarlık bir getiri elde edecektik sorusunu soralım. Bu soruya cevap verebilmek için ideal şartlarda uzun vadeli bir hazine tahvilinin tarihsel ortalama getiri oranını hesaplamam gerekiyordu. Ancak, maalesef böyle bir veriye ulaşamadım. Bu nedenle, seçtiğim 5 yıl vadeli bir Eurobond getiri oranı ile karşılaştırdım. Bildiğiniz gibi tahvillerde vade kısaldıkça risk ve getiri oranı azalıyor. Sizler 2 yıl vadeli bir Eurobond’ta seçebilirsiniz örneğin. Ya da küresel düşünen bir yatırımcı olduğumuzu varsayarak, 10 yıllık ABD Hazine tahvillerinin tarihsel ortalama getiri oranını risksiz yatırım aracının getiri oranı olarak hesaplayabilirdik. Ama benim o kadar vaktim yok maalesef.

Neyse aşağıdaki tabloda varlıkların gerçekleşen ortalama getiri oranı ile risksiz getiri oranının karşılaştırması yer alıyor. Buna göre Bist 30 içerisinde sadece 13 şirketin hisse senetlerinin performansı risksiz yatırım aracı alternatifinden daha iyi olmuş! Risksiz bir yatırım aracından daha düşük getiri sağlayan bir varlığa yatırım yapmanın kar maksimizasyonu açısından iyi olmayacağı ortada tabi…

Bist 30 hisselerinin risk sıralaması

Modern Portföy Teorisi başlıklı yazımda riskin varyans ve varyansın kare kökü olan standart sapma ile tanımlandığını ifade etmiştim. Varyans, gerçekleşen getiri oranlarının ortalamadan ne kadar saptığını gösteren bir istatistiktir. Bu çerçevede, aşağıdaki tabloda gördüğünüz üzere varlıkları risk bazında düşükten büyüğe doğru sıraladım. En düşük standart sapmaya sahip hisseler sırasıyla Turkcell, Emlak Gayri Menkul ve Türk Telekom olarak ortaya çıktı. Dikkatli okuyucularım en yüksek ortalama getiri oranına sahip olan Türk Hava Yolları’nın en riskli şirket olduğunu da fark etmiştir. 🙂

Riske göre ayarlanmış getiri oranları

Buraya kadar yaptığımız analizlerden sadece getiri oranlarına bakmanın yanıltıcı olduğunu anlamışsınızdır. Şimdi ortalama getiri oranlarını, risksiz yatırım aracının getiri oranı ve riski dikkate alarak ayarlayalım. Bunun için, aylık ortalama getiri oranından risksiz yatırım aracının ortalama getiri oranını çıkarıyor ve varlığın riskine (yani standart sapmasına) bölüyoruz. Diğer bir deyişle, bir birimlik risk başına ne kadarlık bir fazla getiri elde ettiğimizi hesaplıyoruz. Portföyümüzün sadece bir hisseden oluştuğunu varsayarsak bu değere Sharpe Oranı adı veriliyor. Nobel ödüllü iktisatçı William F. Sharpe bu oranı yatırımcıların yatırımın riskine göre elde edecekleri getiri oranını karşılaştırmalarına yardımcı olmak amacıyla geliştirdiği bilgisini de sizinle paylaşayım.

Analizimize dönersek aşağıdaki tabloda sağ tarafta ham ortalama getiri oranlarını, sol tarafta ise ayarladığımız getiri oranlarını en büyükten en küçüğe sıralanmış olarak görüyorsunuz. Sharpe oranlarına göre Türk Havayolları birim risk bazında en yüksek getiri oranını sağlayan varlık değil. Tarihsel verilere göre Bist 30 hisseleri kapsamında en yüksek getiriyi Aselsan, Soda ve Bim sağlamış. Bu üçlüyü Ereğli Demir Çelik, Türk Hava Yolları ve Tüpraş takip etmiş. Bu arada şu notu düşeyim: negatif değerleri dikkate almıyoruz. Çünkü söz konusu varlıkların getirisi ya negatif olmuş yada risksiz yatırım aracının getirisinin altında kalmışlar. Bu durumda Bist 30 içerisinde sadece 13 şirket uzun dönemde dolar bazında yatırımcısına kazandırmış. Bu şirketler arasında da sadece iki banka var.

Dikkat

Öncelikle yaptığım analizin ex-post yani ardıl bir çalışma olduğunu vurgulamak istiyorum. Tarihsel verileri esas aldım. Genellikle finans dünyasında yatırım kararı alınırken tarihsel verilerle tahmin ettiğimiz ortalama yada beklenen getiri oranının gelecekte de gerçekleşeceği varsayımıyla hareket ediliyor. Bu daha bilimsel bir yaklaşım tabi. Ancak, geleceği bilmenin imkansız olduğunu bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyorum. Geçmişte çok yüksek getiri oranı sağlamış şirketler, gelecek 15-20 yılda aynı performansı sergileyemeyebilirler. Zira, faaliyet gösterdikleri sektörde doyum noktasına ulaşmış olabilirler. Yeni ürün ve hizmetler geliştirememiş ve yeni pazarlar bulamamış olabilirler. Dolayısıyla, net satış ve karlılıkları düşebilir. Yani, firmaların yaşam döngülerinin neresinde olduğunu bilmek önemli.

Altını çizmek istediğim bir diğer hususta bu değerlerin 15-20 yıllık ortalama aylık veriler hesaplanarak tahmin edilmesi. Bir düşünce deneyi yapalım ve şanslı yatırımcımızın ekonomik çevrimin alt noktasında alım yaptığını ve işler iyiye gittiğinde de topladığı varlıkları sattığını varsayalım. Bu durumda, tabloda uzun dönemde eksi ortalama getiri sağlamış hisselerden bile dolar bazında tatmin edici getiri elde etmek olası.

Son olarak, bu analizde şirketlerin getirilerini bireysel düzeyde ele aldım. Ancak, daha önceki yazılarımda açıkladığım üzere risk iki bileşene ayrılıyor: sistematik risk ve sistematik olmayan risk. İyi çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturarak sistematik olmayan riski yani firmaya özel riski elimine edebiliyoruz. Bu konuda detaylı bir örneği kendi portföyüm üzerinden iki haftaki önceki yazımda vermiştim. Bu çalışma sonucunda aklıma gelen sorular ise şunlar: Bist 30 hisselerinden ideal bir portföy oluştursaydık ne kadarlık bir getiri elde edebilirdik? Aldığımız risk ne kadar olurdu? Sharpe oranını portföy oluşturmak için kullanabilirmiyiz? Bu soruların cevaplarını da haftaya birlikte arayalım.

Son olarak hesapladığım getiri oranı tablosunu Haber Bülteni’ne üye olan arkadaşlarla paylaşacağım. İlgilenenler varsa Haber Bülteni’ne üye olabilir.

Kalın sağlıcakla.

Copyright secured by Digiprove © 2020 Pintidegiltutumluyum