Ayı piyasası, Amerikan borsalarında düşüş oranının %20’yi aştığı durumda kullanılan bir tabir. Covid-19 salgını Avrupa ve Amerika’ya ulaştıktan sonra S&P 500’deki düşüş ise %28’i buldu. Böylece teknik olarak piyasa boğadan ayıya dönmüş oldu. Diğer bir deyişle, ana trend aşağı yönlü oldu. Özetle, yeni bir boğa piyasası başlayana kadar S&P 500’de gidişat aşağı yönlü olacak anlamına geliyor.
S&P 500 Tavandan Alınır mı? başlıklı yazımda 30 adet Vanguard S&P 500 UCITS ETF (VUAA) satın alarak yabancı piyasalarda ilk hacimli alımımı yaptığımı belirtmiştim. Yazıyı okursanız yaptığım analizde S&P 500’ün reel dolar bazında son 70 yılın zirvesinde olduğunu ve bunu bilmeme rağmen alım yaptığımı göreceksiniz. Bu kararım için üç neden göstermiştim: (1) piyasa zamanlaması yapmamak, (2) portföyü çeşitlendirmek ve (3) vergi konusunda yeterince bilgi sahibi olmak.
Ekonomik Kriz Derinleşirken başlıklı son yazımda ise o ana kadar dikkatimi çeken hususları özetlemiş ve Borsa İstanbul’da ki hisselerimin tarihsel fiyat dinamiklerini regresyon yöntemiyle analiz etmiştim. Şimdi portföyümün yurtdışı ayağını değerlendirme zamanı. Bu kapsamda bugün S&P 500’ün mevcut durumunu değerlendirecek ve ne şekilde hareket edeceğimi tespit etmeye çalışacağım.
S&P 500 hala pahalı mı?
Aşağıdaki grafikte 2020 yılı Şubat ayı dolar fiyatlarıyla (yani enflasyon etkisinden arındırılmış) S&P 500 endeksinin zaman içerisindeki değişimini ve regresyon doğrusunu görüyorsunuz. Verileri, Yahoo Finance ve Federal Reserve Bank of St. Louis Economic Research veri tabanlarından elde ettim. Kalın kırmızı doğru uzun dönem trend değerini, kesikli çizgiler ise gözlemlerin trendin etrafında kaç standart sapma ile dağıldığını gösteriyor. Buna göre endeksin 2020 yılı Şubat ayında uzun dönem trend değeri 1974 iken bir standart sapma üzerindeki değeri 2354 puana eşittir. Bu yazıyı yazarken S&P 500’ün değeri yaklaşık 2409 puandı. Veri setimdeki zirve değer ise 2019 yılı Ekim ayı ortalaması olan 3244,7 puan. Bu zirve değer ile bugünkü değer arasındaki fark %25,8! Peki mevcut seviye pahalı mı? Tarihsel açıdan bakıldığında hala pahalı çünkü mevcut durumda dahi endeks uzun dönem ortalamasından %18 daha yüksek.
Ayı piyasası kapsamında dibi gördük mü?
Bu soruyu doğal olarak bütün yatırımcılar soruyor. Kimisi dibi gördüğümüzü savunurken, kimisi endeksin adil değerinin %18-%20 aşağıda olduğunu savunuyor. Diğer bir deyişle, hiçbir ölümlü bu sorunun cevabını bilmiyor. Sadece tahmin ediyorlar veya dileklerini söylüyorlar. Bana sorarsanız cevabım çok net: bilmiyorum. 2008 finansal krizinin ardından ABD sermaye piyasaları tarihlerinin en uzun soluklu boğa piyasasını yaşadı. Söz konusu dönemde benim veri setime göre S&P 500 neredeyse üç kat artarak 1069,9 puandan 3244,7 puana çıktı! Böyle bir kesintisiz artış dönemini öngörmek olanaksızdı. Covid-19 salgını ve bu salgının finansal piyasalarda yarattığı kusursuz fırtınayı da öngörmek olanaksızdı. Yoksa niye 4 hafta önce gidip S&P 500’ü satın alayım?
Gerçek şu ki Etkin Piyasa Hipotezi ve Yatırım başlıklı yazımda açıkladığım gibi finansal piyasaların gideceği yönü tahmin etmenin imkansız olduğunu düşünüyorum. En fazla olasılık bazında bir tahmin yapabiliriz. S&P 500 uzun dönem trendinin 3 standart sapma üzerine çıktığında piyasanın aşırı değerlendiğini ve herhangi bir sebeple düşerek içkin değerine yakınsaması gerektiğini biliyordum. Ancak bunun ne zaman ve ne sebeple olacağı hakkında hiçbir fikrim yoktu. Bu yüzden yurtdışı yatırım için ayırdığım paranın üçte biri ile zirveden alım yaptım.
2000 – 2001 Ayı Piyasası
Daha önceki büyük ayı piyasası hadiselerine de bir göz atalım. Örneğin, 2000 yılındaki dot.com balonu patladığında ne olmuş sorusunun cevabını aşağıdaki grafikte görebilirsiniz. 18 aylık bir süreçte endeks 2283,6 puandan 1520,1 puana gerilemiş. Toplam düşüş %33,4’lük bir oranı bulmuş.
2008 Ayı Piyasası
Peki 2008 finansal krizi sonrası başlayan ayı piyasasında düşüş oranı ne olmuş? Aşağıdaki grafikten gördüğünüz üzere endeks 1924,6 puandan 898,5 puana kadar gerilemiş. 16 ay süren ayı piyasası kapsamında toplam düşüş oranı %53,3’ü bulmuş. Tekrar hatırlatmak gerekirse Covid-19 salgını krizinde sadece bir ay içinde S&P 500’de ki düşüş %28’e yaklaştı. Öte yandan FED’in 2008 krizine cevap olarak uzun süre izlediği düşük faiz bol para politikası sonucunda S&P 500, 70 yıllık veri seti içerisinde uzun dönem trendinden en yüksek sapma noktasına da çıkmıştı. Yeni ve uzun soluklu bir boğa piyasası için fiyatların daha da uygun bir noktaya gelmesi makul bir beklenti olmaz mı? Bir %18-%20’lik düşüş beni daha çok memnun eder. En azından endeksin zaman içerisinde yukarı gitme olasılığı artar. Ancak o noktaya veya daha altına düşer mi bilmek mümkün değil.
Covid-19 salgını kontrol altına alınabilecek mi?
Evet kontrol altına alınabileceğini düşünüyorum. Neden mi bu kadar emin konuşuyorum. Çünkü salgın hastalığın başlangıç noktasında yani Çin’de ve Asya’da ciddi önlemler uygulandıktan sonra 2 ay içinde kontrol altına alınabildi. Tabi bilim insanları önlemler gevşetildikten sonra bulaşıcı hastalığın tekrar yayılabileceği uyarısında da bulunuyor. Yani bir aşı bulunana kadar yada dünya nüfusunun önemli bir kısmı bağışıklık kazanana kadar Covid-19 dalga dalga da yayılabilir. Ancak, daha muhtemelen olan senaryonun, hazırlık yapmayan Batılı devletlerin zoru görünce biraz bocaladıktan sonra sert önlemlerle Asya ülkelerinin yaptığı gibi salgını kontrol altına alması olarak görüyorum. Şüphesiz bu tedbirlerin ekonomik açıdan büyük zararı olacak. Ancak, siyasetçiler piyasaları kollamaya devam edeceklerdir ve bir kez salgının kontrol edilebildiği anlaşıldığında finansal piyasaların yoyo gibi geri geleceğini sanıyorum. Peki o zamana kadar özelikle Avrupa ve Amerika’da durum kötüleşir ve her gün binlerce insanın ölüm haberi basının diline düşerse panik artıp piyasalara daha da satış gelebilir mi? Yaşayıp göreceğiz.
Nasıl hareket etmeli?
Yurtdışı piyasalar için ayırdığım üç kurşunum var ve birini harcadım. Kaldı geriye iki. 🙂 Kısa süre içerisinde taze nakit bulma imkanım artık yok. Yukarıda anlattığım gibi önümüzdeki bir iki ay içerisinde paniğin artması nedeniyle ilave düşüş riski oldukça yüksek diye düşünüyorum. Ama salgın kontrol altına alındığında da çok hızlı bir toparlanma olması olası. Bu durumda yapılacak en akıllıca iş kurşunları kullanmayıp beklemek diye düşünüyorum. Eğer S&P 500’de ki düşüş %50’yi bulursa yani endeks uzun dönem ortalamasına geri dönerse iki kurşunumu da kullanacağım. Daha sonra da düzenli aralıklarla alıma devam etmeyi planlıyorum. Peki ya böyle bir düşüş olmazsa ve S&P 500 yatay hareket eder veya yükselmeye başlarsa? Bu durumda, yurtdışı piyasalar için yapacağım tasarruf ile harcayacağım kurşunu yerine koyup düzenli ve seyrek bir şekilde alıma devam edeceğim.
Çok ilginç günlerden geçiyoruz. Belirsizlik çok fazla. Fırsatlar ve riskler de öyle. Ama finansal bağımsızlığın birikim aşamasının özellikle başında böyle bir krizin içinden geçmek gelecekteki risklerimi önemli ölçüde azaltacak. Zira yanlış kararlarımın diyetini ödeme imkanım var her şeyden önce. Ayrıca, yeterince doğru kararlar alır ve çok ciddi bir hata yapmazsam oldukça karlı bir noktadan birikime başlamış olacağım. Bu da bardağın dolu tarafı. Morali bozmadan yurtdışı piyasalara yatırım macerasına devam diyorum.
Copyright secured by Digiprove © 2020 Pintidegiltutumluyum