Ekonomik kriz giderek derinleşirken portföyüm erimeye devam ediyor. 27 Şubat tarihli yazımda henüz krizin ilk dalgası vururken bir durum değerlendirmesi yapmıştım. Bazı sonuçlara da varmıştım. Ancak iki hafta geçmeden gelişmeler vardığım sonuçları çürütmüş görünüyor. 🙂 Öncelikle, ABD uzun vadeli tahvillerin portföyde dengeleyici bir rol oynayabileceği saptamasında bulunmuştum. Bugün itibarıyla bu yorum çok doğru gözükmüyor. Zira, beklenenin aksine söz konusu tahvillerin getirileri yükselmeye başladı. Aynı zamanda altın fiyatları da düşmeye! Bunlar güvenli liman değiller miydi diye soruyorsunuz haklı olarak. Öyle görünüyor ki, bu krizde bu işlevlerini yerine getiremiyorlar. Herkes nakde dönmeye çalışıyor, her şeyi satıyor ve dolar istifliyor. Yani Covid-19 salgının yıl açtığı ekonomik krizde nakit kral olarak görülüyor yorumunu yapmak yanlış olmaz.
Tahvil getirileri neden yükseliyor?
Daha önceki krizlerde ABD uzun dönem hazine tahvilleri güvenli liman özelliği sergiliyordu. Sermaye tahvile kaçarken ikinci el piyasada tahvil fiyatları artıyor, tahvil getirileri ise düşüyordu. Portföyde tahvil bulunduranlar da hisse senetlerindeki kayıplarını kısmen tahvillerinin değerlenmesi sayesinde dengeliyorlardı. Son gelişmeler bu ilişkinin bozulduğunu gösteriyor. Öne sürülen sebepler arasında aklıma yatan iki neden var. Birincisi, ciddi zararda olan finansal kurum ve yatırımcılar nakit ihtiyaçlarını en büyük piyasa olan tahvil piyasasında tahvillerini satarak karşılamaya çalışıyor. İkincisi ise, 2008 krizinde bolca kullanan para politikası araçlarının bu krizde yeterli olmayacağının genel kabul görmesi ve bu nedenle gelişmiş ülkelerde kamu harcamalarının ve gelir transferlerinin devreye sokulması. Şüphesiz bu genişletici maliye politikaları bütçe açıklarını artıracak ve bu açıklar piyasaya yeni tahvil sürülerek karşılanacak. Ancak yatırımcılar büyük miktarda yeni tahvil arzını karşılayacak alıcı olmayacağını düşünüyorlar. Bu nedenle tahvil ihraç eden ülkeler cezbedici getiri teklif etmek zorunda kalacaklar.
Hazine Eurobondları ne durumda?
Çoğunuzun bildiği gibi benim genel portföyümün büyük bir kısmı Türk Hazinesinin çıkardığı Eurobondlarda. Türkiye’nin iyi yönetilmeyen bir gelişmekte olan ülke olarak kredi değerlendirme notunun spekülatif olması nedeniyle bu tahviller çöp olarak değerlendirilmekte ve dolar bazlı hisse senedi gibi hareket etmekteler. Yani Bist 100 yükselirken değerleniyor ve Bist 100 düşerken değer kaybediyorlar. Çünkü hem hisse senetleri hem tahviller ülke riski değişkeninden etkileniyor. Dolayısıyla portföy riskini azaltıcı bir rol oynayamıyorlar maalesef. Nitekim, 2019 yılında dolar bazında %20’ye yakın değerlenen Eurobond portföyüm tüm bu fiktif kazancı geri vermiş durumda. Tabi benim stratejim al ve vade sonuna kadar tut şeklinde olduğu için fiyat dalgalanmalarını çok umursamıyorum. Tek hayıflandığım nokta dolar bazında getiri oranı %8,5’u bulan tahvillerden istediğim kadar alamamak. 🙂 Ayrıca, elimdeki kıt nakdi hisse senetleri ve tahvil arasında bölüştürmek zorundayım. Aşağıda göreceğiniz üzere portföyümde yer alan bazı hisse senetleri dolar bazında tarihi düşük seviyelerde. Hangisi daha karlı olur sorusuna cevap vermek zor…
Ekonomik kriz olurken altın niye düşüyor?
Altın ile ilgili yazımda altının nihai güvenli liman olduğunu yazmıştım. Ancak şaşırtıcı biçimde altının ons fiyatı çok kısa bir süre içerisinde 1.680 dolarlardan 1.500 dolara hızlı bir şekilde düştü. Ezber bozan bu gelişmeyi çok şaşırtıcı bulduğumu söylemek zorundayım. Uluslararası ekonomi basını bu durumu, yukarıda belirttiğim gibi ciddi zararda olan finansal kurum ve yatırımcıların nakit ihtiyaçlarını hala alıcı bulabilen yani para eden varlıkları satarak karşılamasından kaynaklandığını yazıyor. Eğer durum buysa bu acil ihtiyaç ortadan kalktığında altının tekrar değerlenmesi söz konusu olabilir belki.
Ekonomik Kriz ve Borsa İstanbul
Bist 100, günler içerisinde 120 binden 82 binlere kadar geriledi. Bu yazıyı hazırlarken endeks 84.700 civarındaydı. Bireysel bazda hisse senetlerine bakıldığında %40 – %50’lileri bulan düşüşler hiç şaşırtıcı değil doğal olarak. Kağıt üzerinde de olsa para kaybetmek doğal olarak hoş bir durum değil. Ancak, orta ve uzun vadeli yatırım düşünüyorsanız bu seviyeler alım için oldukça uygun görünüyor diye düşünüyorum. Özellikle elinde yüklü nakitle bu krize girenler için büyük fırsatlar söz konusu olabilir. Ben portföyü bozmadığım için çok büyük bir nakit rezervim yok maalesef. Fiyatlar daha aşağıya gidebilir mi? Gidebilir. Bilmenin bir yolu yok. O yüzden kademeli bir şekilde mütevazi alımlarla yola devam edeceğim. Şimdi portföydeki hisselerin durumuna bir göz atalım.
Akbank
Aşağıdaki grafikte 2020 yılı Şubat ayı dolar fiyatlarıyla Akbank’ın hisse değerinin zaman içerisindeki değişimini görüyorsunuz. Kırmızı çizgi hisse fiyatının uzun dönem trend değerini gösterirken kesikli çizgiler ortalamadan sırasıyla bir, iki ve iç standart sapma değerlerini gösteriyor. Ayrıca, hisse fiyatına ilişkin veriler aylık bazda Yahoo Finance’dan alındı. Bu nedenle biraz geriden geliyor. Yani en son gözlem Şubat sonuna ait. Şubat ayı ortalama dolar kuru TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi’ne göre 6,05 TL. 19 Mart itibarıyla dolar/TL kuru ise 6,55! Dolayısıyla, Akbank’ın güncel değeri aslında 5,78 / 6,55 = 0,88 dolar. Bu rakam bir standart sapmanın (1,32 dolar) oldukça altında…
Arçelik
Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere Arçelik’te reel dolar bazında son iki yılda ikinci dibini yapıyor gözüküyor. 2008 krizinde reel dolar bazında fiyat uzun dönem trendinin iki standart sapma altına düşmüş. Bugün itibarıyla fiyatın aynı düzeye düştüğü söylenebilir.
Coca Cola
Aşağıdaki grafikten görüldüğü üzere 18 yılı kapsayan gözlem setinde Coca Cola’nın reel dolar bazında hisse fiyatı en düşük düzeye ulaşmış olduğu yorumu yapılabilir.
Otokar
2018 yılındaki tarihi dip seviyeden sonra Otokar’ın hisse fiyatı hızlı bir şekilde toparlanmıştı. Ancak, Covid-19 salgınının yol açtığı ekonomik kriz hisse fiyatını tekrar aynı düzeye yaklaştırmış görünüyor.
Tofaş
Mevcut veri seti kapsamında reel dolar bazında hisse fiyatı tarihi düşük düzeyde olan bir başka büyük sanayi şirketimizde Tofaş. Görüldüğü üzere bugün itibarıyla hisse fiyatı uzun dönem trendinin üç standart sapma altına düşmüş durumda.
Türk Traktör
Türk Traktör’ün hisse fiyatı da reel dolar bazında 2018 yılındaki dip seviyesine doğru yaklaşıyor. Henüz o noktada değil gerçi.
Tüpraş
Tüpraş’ın grafiği çok çarpıcı! Reel dolar bazında fiyat düşüşü inanılmaz diyebilirim. Öyle ki mevcut fiyat, uzun dönem trendinin üç standart sapma altının da çok gerisine düşmüş durumda. Eğer Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi iflas etmeyecekse hisse senedi tarihi değerlerine göre kelepir demek yanlış olmaz. Daha da düşer mi? Bilmiyorum. Keşke cevabı bilebilseydim.
Sonuç olarak ekonomik kriz devam ediyor
Covid-19 salgınının, insanın ömründe bir kaç kez şahit olabileceği bir ekonomik kriz ortamı yaratmaya başladığı söylenebilir. Yatırımcılar için büyük bir tecrübe olacak gibi gözüküyor. Tabi küçük yatırımcıların çoğunun bu boyutta bir ekonomik krize hazırlıksız yakalandığını sanıyorum. Doğrusu bende bu boyutta bir şey beklemiyordum. 2019 yılının kazanımları ortadan kalktığı gibi genel portföy eksiye geçmiş durumda. Para kaybetmek, kağıt üzerinde de olsa duygusal açıdan katlanılması zor bir durum. Ekonomik krizin ne kadar süreceği ve sermaye piyasalarındaki düşüşün ne zaman duracağını da kimse bilmiyor. Yine de enseyi karartmamak lazım diye düşünüyorum. Zira merkez bankaları ve siyasetçiler kötü gidişi tersine çevirmek için müdahalelere başladılar bile. Ne kadar başarılı olacaklar göreceğiz.
Copyright secured by Digiprove © 2020 Pintidegiltutumluyum