iPhone 6 kullanıyorum. Batarya yavaştan ömrünü tüketmeye başladı. En az bir yıl daha idare eder diye umarken bir yandan da fiyatlara göz atıyordum. Bakmaz olaydım. 🙁 256 Gbyte hafızaya sahip iPhone 11 Pro‘nun satış fiyatı Apple Türkiye mağazasında 12.299 TL! Dolar bazında 12.299/5,88 = 2.092 $! Devletimiz kendisinden beklenebileceği gibi bu cihaz için 4.494 TL’lik haracı (yaklaşık 764$) münasip görmüş. Yani bu şeytan icadının vergisiz fiyatı aslında 7.805 TL. Vergi yükünün de (4.494/7.805)*100 = 57,5 ya da %58 olduğunu anlıyoruz böylece.
Normal şartlar altında bu fiyata bir telefon almayı düşünmem bile. Diğer yandan Apple ekosistemine alışınca çıkması da zor geliyor. Zaten bu tür teknoloji firmaları kendi ekosistemlerini mümkün olduğu ölçüde kapalı olacak şekilde dizayn ediyorlar ki tavuklar kümesten kaçmasın. Bu fiyatı gördükten sonra doğal tepkim, eldeki telefon bozuluncaya kadar kullanmaya devam etmek oldu tabi. 🙂 Son model bir akıllı telefon kullanmaya devam etmenin bana ekonomik maliyeti ne kadar olur sorusu da kafama kurcalamaya başladı. Bakalım bulgularım hoşunuza gidecek mi?
iPhone modelleri
İnceleme için 3 tane iPhone modeli belirledim. Modellerin özelliklerini ve fiyatlarını aşağıdaki tablodan görebilirsiniz. Teknolojiyi geriden takip edip, iPhone 8 alırsak yaklaşık 927 dolar ödüyoruz. En üst modelin bir altı olan iPhone X ise 1.182 dolara mal oluyor. Tablodan açıkça gördüğünüz üzere her üç model için vergi oranı %57’den fazla.
iPhone almanın fırsat maliyeti
Arabanın fırsat maliyetini hesaplarken kullandığımız yaklaşımı akıllı telefon içinde uygulayalım. Hayali tüketicimiz telefon almak yerine %6’lık getirisi olan bir Eurobond alsaydı ne kadar kazanırdı? iPhone 8 için yılda 927*0,06=55,62 dolar, iPhone X için yılda 1.182*0,06=70,92 dolar ve iPhone 11 için yılda 2.092*0,06=125,52 dolar. Fırsat maliyetimizi hesaplarken telefon ihtiyacımızı gidermek için pahalı bir telefon yerine ucuz bir akıllı telefon aldığımızı düşünüyoruz. Diyelim 1.500 TL’ye uygun fiyatlı bir akıllı telefon olsun. 1.500 TL / 5,88 = 255 dolar. Hayali tüketicimiz her iki telefonu da 5 yıl kullanıp çöpe atsın. Elde ettiğimiz Eurobond gelirlerini de yine %6’lık iskonto oranı ile bugünkü değerlerini hesaplayalım. Aşağıdaki tablonun alt kısmında bu değerleri görebilirsiniz. Toplam fırsat maliyeti iPhone 8 için negatif olurken diğerleri için pozitif. Toplam ekonomik maliyet ise iPhone 8 için 906,3 dolar, iPhone X için 1.225,7 dolar ve iPhone 11 için 2.365,7 dolar olarak hesaplamış olduk.
iPhone fonu
Hayali tüketicimiz tam bir elektronik ıvır zıvır manyağı olsun. Her sene 2.000 dolarlık yeni bir telefon alsın. Bu alım için de bir Eurobond fonu oluştursun. Yani oluşturduğu fonun yıllık reel getirisi 2.000 dolar olsun. Her yıl bu getiriyle son model bir telefon alsın. Ne kadarlık bir fon lazım? Üstte Eurobond getirisini nominal %6 varsaymıştık. Doların uzun dönem yıllık ortalama enflasyon oranını %3 alalım. Bu durumda reel getiri %3 olur. %3’ü 2.000 dolar ise bize gerekli sermaye miktarı 2000/0,03=66.666,7 dolar oluyor. Yani kabaca %6’lık getirisi olan 67.000 dolarlık bir Eurobond fonu oluşturarak elde ettiğimiz reel getiri ile ölene kadar her yıl 2.000 dolarlık son model bir telefon alabiliriz. 67.000*5,88=393.960 TL. Yani Ankara’da 3+1 apartman dairesi satın alacak kadar bir paradan bahsediyoruz. 🙂
Bir önceki modeli satarsak?
Yukarıdaki analizde tüketicimizin aldığı her telefonu bir sonraki yıl çöpe attığını varsaydık. Ya bu telefonu ikinci elde satsaydı. O zaman ne kadarlık bir fon bu tüketicimizin son model telefon takıntısını ölene kadar tatmin ederdi? 2.000 dolarlık telefonun bir yıl zarfında %40 değer kaybettiğini varsayalım. Yani tüketicimiz telefonunu bir yıl kullanıp ertesi yıl ikinci elde %60 fiyatına elden çıkarmış olsun: 2.000*0,6=1.200 dolar. Her yıl telefon yenilemek için gereken para 2.000 – 1.200 = 800 dolar. Bu durumda gerekli fon büyüklüğü 800/0,03=26.666,7 dolar oluyor. Türk lirasına çevirirsek 26.667*5,88=156.800 TL. Daha makul ama hala önemli bir para. Sizi bilemem ama en azından benim için 🙂 öyle.
iPhone’ın yanına ne yakışır?
Çoğumuzun her yıl 2.000 dolarlık bir telefon aldığını sanmıyorum. Bununla birlikte, son model elektronik eşyaya ilgi duyanlar genellikle telefon ile durmaz. Yanına son model pahalı bir dizüstü bilgisayar (mesela Macbook Pro), pahalı bir OLED akıllı TV, Playstation, EarPods, tablet, ses sistemi vb. şeyler de alır. Herkesin bildiği gibi elektronik eşyalar 3-4 yılda eskimiş olurlar. Sık sık şu yada bu elektronik eşya yenilenir. Bu kalemleri bir bütün olarak düşünürsek muazzam bir gider kalemi oluşturuyorlar. iPhone örneğinde gördüğümüz üzere bu harcamaları maaş yerine yatırımlarımızdan elde ettiğimiz getiri ile finanse etmeye kalksak muazzam paralar ayırmamız gerekiyor. Dolayısıyla, finansal bağımsızlık hedefiniz varsa elektronik eşya konusunda da bilinçli bir tüketici olmanız gerekiyor.
Not
Sosyal medyadan gelen talep üzerine excel dosyasını ekledim. Lütfen şu linke tıklayınız.
Copyright secured by Digiprove © 2020 Pintidegiltutumluyum
Sonuç olarak hangi iPhone modelinde karar kıldınız yoksa sizde Xiaomi dünyasına giriş yapma konusunda düşünmeye başladınız mı:)?
Merhaba Semih Bey,
Şu an elimdeki iPhone 6’da karar kıldım 🙂 Bozulana kadar devam. Bozulunca ya düşük bir model iPhone yada fiyat-performansı iyi bir Android işletim sistemli bir telefonla yola devam. Artık şartlara göre 🙂
Güzel yazı emeğinize teşekkürler ama bazı açıkları olduğu kanaatindeyim. Erobond alırken tam iphone fiyatı kullanılmış ama yerine aldığınız telin fiyatını düşmek gerekiyordu.
2. Olarak iPhone gibi telefonlar artık sadece telefon değil kamera fotoğraf makinesi oyun istasyonu ve birçok app ile taşınabilir bir bilgisayar neredeyse. Daha düşük donanımlı telefon alarak nelerden vaz geçildiğinide hesaplamak lazım. Artık bu cihazlar avuçiçi bilgisayarlarıdır.
3. Kısım ekosistem ve güncelleme güvenlik. iPhone özelinde Aldığınız telefon bknz iPhone 6 6ıncı senesinde ve hala güncellem alacak. Her güncelleme ile bir nebze olsun yeni bir telefon kullanıyor hissi oluşuyor. Üstelik bütün güvenlik açıklarınız kapatılıyor. Bankacılık ve ödeme yaptığınız bir bilgisayarı sizden sürekli veri çalarak daha ucuza veren çinli şirketlerin ürünlerini seçerseniz bir şey diyemem unutmayın bir yerde bir şey olduğundan daha ucuza ya da bedava veriliyorsa orada ürün sizsinizdir.
Bu son yazdığım özelinde akıllı cep telefonların kullanım ömrünü (benim için kullanım ömrü update ile güvenlik yamalarının sürekli verilmesidir) ve ne kadar sürede kullanıldığını bu durumda gün başına ödediğiniz parayı çıkartıp öyle bir daha hesap yapın lütfen.
Merhaba Demir Bey;
Apple çok iyi bir marka. Ürün ve hizmetleri de çok kaliteli. Benim telefonum iPhone 6 ve kişisel bilgisayarım da Macbook Pro. Ancak bu ürünler için de piyasanın oldukça üzerinde bir bedel talep ediyor. Serbest piyasa ekonomisi kapsamında bu hususta da bir sıkıntı yok. Bu ürünleri alıp almama kararı ise tamamen potansiyel müşterilere kalmış. Bazı müşteriler bu fiyatı vererek elde ettikleri faydanın değeceğini düşünürken bazıları farklı düşünebilir. Ortalama gelire sahip bir Türk vatandaşı için ise bu paralar bence epey yüksek… Selamlar.