Tarihsel Fiyat Dinamikleri Analizi

Tarihsel fiyat dinamikleri analizi kapsamında her hafta Cuma günü Borsa İstanbul’dan rastgele seçtiğim ve tercihen BİST 100 endeksinde yer alan 10 hisseyi analiz edip e-posta yoluyla sizlerle paylaşacağımı ilgili yazımda ifade etmiştim. Birinci sayıda blogta yer alan mevcut analizleri toplu olarak yer verdim. İkinci analizi ise bugün itibarıyla yayımlamış bulunuyorum. İkinci sayıda yer alan hisseler Enka İnşaat, Garanti Bankası, İş Bankası, İskenderun Demirçelik, Koç Holding, Turkcell, Türk Telekom, Vakıfbank ve Yapı Kredi Bankası.

Analizin kapsamı ileriye dönük tahminleri içerecek şekilde değişti

Sosyal medya aracılığı ile sizlerden anlamlı iki talep geldi. Bu talepleri karşılamak için analizin içeriğini ve kapsamını değiştirdim. Konuyla ilgili ilk yazımda doğrusal regresyon analizi yöntemini yatırım kararı verirken nasıl kullanabileceğinizi Akbank örneği üzerinden ayrıntılı olarak açıklamıştım. Bu analizi yapabilmek için doğrusal regresyon aracılığı ile tahmin ettiğimiz trend doğrusunu ileriye dönük projeksiyonunu yapmamız gerekiyor. Ayrıca, ileriye dönük tahmin edilen trend doğrusunun, standart hataların sayısal tahmin değerlerine de ihtiyacımız var. Bir arkadaşımız böyle bir analiz yapılabilecek şekilde değişiklik istedi. Faydalı bulduğum bu öneriyi dikkate alarak analizi bu yönde değiştirdim. Artık, hisse bazında doğrusal regresyon analizi ile geleceğe dönük 5 yıllık projeksiyon yapıyorum. Elde ettiğim ileriye dönük tahmin değerlerini de .csv uzantılı dosyalar ile sizlerle paylaşıyorum.

Analiz edeceğim hisse senetlerini sizler seçeceksiniz

İkinci talep incelenecek şirketlere yönelik özel istekte bulunabilmekti. Bu talebi karşılayabilmek için çevrim içi bir anket formu hazırladım. Her Cuma ileteceğim e-posta’da aşağıdaki resimde gördüğünüz gibi bir anket linki olacak.

Linki tıkladığınızda aşağıdaki şekilde gördüğünüz üzere önümüzdeki hafta incelememi istediğiniz hisse senetlerine ilişkin on tane öneri talep edeceğim. En çok talep edilen hisse senetlerine öncelik vereceğim. Anket Pazartesi öğlene kadar görüşlerinize açık olacak.

Reel fiyatları hesaplarken değişiklik yaptım

İleriye dönük analizi daha kolay yapabilmeniz için reel fiyatları hesaplarken 2003 dolar fiyatlarını değil güncel 2019 Ekim ayı dolar fiyatını esas aldım. Bildiğiniz gibi 20 yıl önceki 1 dolar ile bugünkü 1 dolar aynı değil. Enflasyon dolayısıyla alım güçleri farklı. Yani biri elma bir armut. Toplama/çıkarma/çarpma/bölme işlemleri yapabilmek için ikisini de ya elma ya armut yapmak zorundayız. Gündelik hayatta bu gerekliliği görmezden geliyoruz. Ancak, finansal hesaplarda bu işlemi yapmazsak büyük bir hata yapmış oluruz.

İlk analizde 2019 yılı fiyat verisini 2003 yılından beri birikmiş enflasyon verisini kullanarak 2003 yılı dolar değerine indirgiyordum. Örneğin birikmiş enflasyon %100 ve 2019 fiyat verisi 10 dolar olsun. 2019 yılı fiyat verisini 2003 yılına çekmek için 10 doları ikiye bölüyordum. Bu örnekten hareketle 2003 yılından bakıldığında 2019 yılı dolarının alım gücü 2003 yılı dolarının yarısı. Armutu elma yapmış olduk. Aynı işlemi 2019 yılından bakarak da yapabiliriz. Bu durumda 2003 yılı fiyatını 2019 yılı fiyatına çekmek için iki ile çarpmamız gerekiyor. Bu sefer elmayı armut yapmış olduk. Analiz açısından değişen bir şey yok. Biz gözlemci olarak 2019 yılında bulunduğumuz için fiyatları 2019 yılı fiyatlarına göre ayarlamak rahat anlaşılması açısından daha uygun olur diye düşündüm.

İlerleyen dönemlerde de fiyatları reel hale getirmek için en güncel aylık ortalama dolar/TL kuru ile ABD enflasyon verisini baz alacağım.

Veri dosyalarına erişim

Tarihsel fiyat dinamikleri dosyasına e-posta linkinden tıklayarak erişebilirsiniz. Eriştiğinizde aşağıdaki resimde gördüğünüz gibi grafiklerle karşılaşacaksınız. Grafiğin altındaki isme tıkladığınızda doğrusal regresyon yöntemi ile ileriye dönük 5 yıllık tahminlerin sayısal değerlerine erişebileceksiniz.

Aşağıdaki resimde açılan dosyanın ekran görüntüsünü görebilirsiniz. Bu dosyadaki (1) dollar değişkeni aylık ortalama dolar/TL kurunu, (2) close değişkeni reel dolar olarak hisse fiyatını, (3) yhat değişkeni regresyon doğrusunu/trendini, (4) ste değişkeni tahmin edilen standart hatayı, (5) L_ste değişkeni regresyon doğrusundan aşağı yönlü bir standart hata sapmayı, (6) U_ste değişkeni regresyon doğrusundan yukarı yönlü bir standart hata sapmayı, (7) L_2ste değişkeni regresyon doğrusundan aşağı yönlü iki standart hata sapmayı, (8) U_2ste değişkeni regresyon doğrusundan yukarı yönlü iki standart hata sapmayı, (9) L_3ste değişkeni regresyon doğrusundan aşağı yönlü üç standart hata sapmayı ve (10) U_3ste değişkeni regresyon doğrusundan yukarı yönlü üç standart hata sapmayı göstermektedir.

Analiz yöntemi ve veri kaynakları

Tarihsel fiyat dinamikleri analizi çalışmasında ihtiyaç duyduğum fiyat verilerini aylık bazda Yahoo Finance‘dan elde ediyorum. Yahoo Finance fiyat verilerini hisse bölünmelerine ve kar payı dağıtımlarını dikkate alarak ayarlıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi veritabanından aylık bazda $/TL kuru verilerini indiriyorum. TL bazlı fiyat verilerini dolara çeviriyorum. Hesabı kitabı neden dolar olarak yaptığımı merak eden yeni okuyucularım; “Enflasyon ve Para“, “Dolar/TL Kurunu Etkileyen Faktörler” ve “Bist 100 Üzerine Bazı Notlar” başlıklı yazılarıma bir göz atabilirler.

Cari fiyatları enflasyondan arındırma işlemi için Federal Reserve Bank of St. Louis Economic Research veri tabanından ABD tüketici fiyatları endeksine ilişkin verileri elde ediyorum. Daha sonra cari fiyatları, enflasyonun etkisinden arındırarak en güncel ay verisine (ikinci sayıda 2019 Ekim ayı fiyatlarına) çekiyorum. Böylece üzerinde çalışabileceğimiz zaman serisi verisini olgunlaştırıyorum. Bir sonraki aşamada bir istatistik programı aracılığı ile fiyat verisini zamana karşı doğrusal regresyonunu yapıp, trendini ve standart hatalarını elde ediyorum. Elde ettiğim verileri grafikleştiriyorum.

Son söz

Blogta bu açıklama haricinde doğrusal regresyon yöntemi ile tarihsel fiyat dinamiklerini nasıl analiz edip yorumlayabileceğimiz üzerine üç adet yazı yazdım. Bu analizlerle ilgilenenlerin ve henüz bu yazıları okumamış olanların bir göz atmalarında fayda var. Linkleri: yazı-I, yazı-II ve yazı-III. Özellikle, ilk yazıda bu verilerden nasıl yararlanabileceğinizi bir örnekle açıklıyorum. Haftalık olarak devam etmeye planladığım bu çalışmadan faydalanmak isteyenlerin tek yapması gereken sayfanın sağ en altında yer alan Haber Bülteni’ne kayıt olmak. Faydalı olması dileğiyle.